Page Text
________________
કેર]
શ્રી આનંદઘન-ચાવીશી હજુ સુધી મુગતિને એ નકામી-બિચારી-બપડી ગણે છે અને અમને કલ્પતરુ ગણે છે. એ જ આખરે ફરી જાય છે અને જેણે હાથ પકડ્યો તેની પાસે સંયમ લઈ માથા ઉપર હાથ મુકાવવાનું માની લે છે. અત્યાર સુધી રાજેમતી દુન્યવી સંસ્કારવાળી સામાન્ય રાજપુત્રી છે, તે અંતે ફરી જશે, પણ એ સ્થિતિ આવતાં હજુ વખત લાગશે. અત્યારે તે એ સાંસારિક પ્રેમને -દુન્યવી પ્રેમને-કલ્પવૃક્ષ ગણે છે અને જેને ધતૂરે ગણે છે. આ વાતને કર્તાએ મોટું સ્થાન આપ્યું છે. તે ૨૧ સ્તવનમાં દાખલ કરેલા તત્વજ્ઞાનથી તદ્દન જુદી જ પદ્ધતિ છે. (૫)
મારે તો એમાં કહીં નહિ રે, આપ વિચારો રાજ, મન રાજસભામાં બેસતાં રે, કિસહી વધસી લાજ. મન, ૬
અર્થ—અને હે રાજપુત્ર ! મારું પિતાનું એમાં કોઈ નથી, મારી કાંઈ આબરૂ જવાની નથી, આપ મોટા રાજકુમાર છે તેથી આપ જ તે ધારીને જુઓ. જ્યારે આપ રાજસભામાં રાજકુમાર તરીકે બેસશે ત્યારે તમારી શોભા કેમ વધશે? કેવા પ્રકારની થશે?—તેને જરા વિચાર તે કરે. (૬)
ટો–મારું તે એમાં કાંઈ નથી, પિતે પિતાનું વિચારી જુઓ. વડા-વડા રાજવિયામાં બેસતાં કેવી શોભા વધશે? (૬)
વિવેચન–રાજીમતી તે આજે મર્યાદામાં રહીને મેણાં ઉપર મણ દેવા માંડી છે. તે હજુ પણ નેમનાથને કહે છે અને મેણું આપે છે. તેના મનમાં જેવું આવ્યું, તેવું બેલી બતાવે છે. તે કહે છે કે અત્યારે તમે રથે ચઢીને તેણે આવ્યા છે અને લગભગ તેરણ પાસે આવીને રથ પાછો ફેરવી પાછા વળી ગયા છે, એમાં મને કોઈ પ્રકારનું લાંછન લાગે તેમ નથી. આપ તે તરત રાજમભામાં રાજપુરુષે પાસે બેસશે, ત્યાં આપની આબરૂ કેવી વધશે? ત્યાં કોઈ પૂછશે કે રામતીને (મને) આપે કેમ તજી દીધી ? ત્યારે આપ તેને શું ખુલાસો આપી શકશે? આપની લાજ-આબરૂ એ જવાબથી કેટલી વધશે? અને આપ જ્યાં સુધી સંતોષકારક જવાબ નહિ આપે ત્યાં સુધી આપની આબરૂ કેમ રહેશે કે કેમ વધશે? આ દુનિયામાં પ્રાણી જ્યારે લગભગ સરખેસરખાની મંડળીમાં બેઠા હોય ત્યારે પિતાના પ્રત્યેક વર્તન માટે ખુલાસો આપવો પડે છે. માણસ પિતાના સરીખડા માણસો પાસે ખુલાસે જરૂર આપે છે. આપ શું
પાઠાંતર–કહી’ સ્થાને ભીમશી માણેક “યું હી' છાપે છે; પ્રતમાં કયું નહિ પાઠ છે. “વિચારો' સ્થાને ભીમશી માણેક વિચારે છાપે છે. “કિસહી’ સ્થાને પ્રતમાં કિસડી” પાઠ છે. “લાજ' સ્થાને પ્રતમાં “લાંજ' લખ્યું છે. (૬)
શબ્દાર્થ–મારું = મમ, રાજમતીનું. એમાં = તમે પાછા ફરો તેમાં. અહીં = કંઈ કઈ પણ ચીજ. આપ = તમે. તેમનાથ, વિચાર = ધારો, કપે. રાજ = રાજન, મહારાજા, રાજસભા = રાજાઓની સભા, મેળાપ થવાની જગા. કિસહી = કિસકી, કેની અથવા કેટલી. વધસી = વધસે, કહેવાશે. લાજ = આબરૂ (૬)
| SR No. | 005730 |
| Book Title | Anandghan Chovisi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Motichand Girdharlal kapadia, Ratilal D Desai |
| Publisher | Mahavir Jain Vidyalay |
| Publication Year | 1985 |
| Total Pages | 540 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 12 MB |