Page Text
________________
ર૬]
શ્રી આનંદઘન-વીશી તમિા –ક્રિયાના હેતુ અને આશય સમજી સંચારથી ઉદ્વિગ્ન થઈ તેને ત્યાગ કરે, ક્રિયાના રહસ્યને અભ્યાસ કરે અને સમજવા પ્રયત્ન કરે, તેને પરિણામે થતી ક્રિયાને તહેતક્રિયા કહેવામાં આવે છે. આ પ્રકારની ક્રિયા કરનારાઓમાં એને આશય અને રુચિ, એની કિયા તરફની પક્ષપાતતા, એને સ્નીકાર્ય ભાવ અને પ્રશ્નો પૂછવાની કે આશય જાણું લેવાની વૃત્તિ ઉત્કટ હોય છે. આવા પ્રકારની ક્રિયામાં વિધિની ચેખવટ કે સેવન ઓછાં હોય તે પણ આશયની વિશુદ્ધિ અને જિજ્ઞાસાવૃત્તિને કારણે આ પ્રકારના કિયાકલાપને આદરણીય વિભાગમાં મૂકવામાં આવ્યું છે. હેતુ–રહસ્યના જ્ઞાનપૂર્વક, પૃથક્કરણના પ્રયત્નપૂર્વક અને તત્ત્વજિજ્ઞાસાના પ્રયત્નને અંગે થતી ક્રિયામાં કદાચ વિધિદોષ થોડે થઈ જાય તે તે ક્ષેતવ્ય ગણાય છે, કારણ કે ક્રિયાની ફલાવાપ્તિમાં ક્રિયા કરનારને આશય વધારે મહત્વને ભાગ ભજવે છે.
અમૃતકિયા–અને છેલ્લી “અમૃત” ક્રિયામાં ઉત્કૃષ્ટ ક્રિયાયોગની સાધના થાય છે. ક્રિયાને આશય સમજી, વિગતતાર વિધિની ઘટનાઓમાં ઊતરી, માત્ર ચેતનની પ્રગતિ સાધવા જિના થાય, જેમાં આ ભવને કે પરભવને કઈ પ્રકારને આશય ન હોય, જેમાં પરિણામની ધારા નિર્મળ હોય, તે પ્રકારની ક્રિયાને અમૃતક્રિયા કહેવામાં આવે છે. અમૃત જેમ દેવેને સંજીવનકાર્ય કરે છે, અમૃત જેમ તાત્કાલિક અને પરિણામિક લાભ કરે છે, તેમ આ અમૃત-વિભાગમાં આવતી ક્રિયાઓ, કોઈ જાતના હેતુ કે આશયથી થયેલ ન હોવાને કારણે અને રહસ્ય અને વિધિના જ્ઞાન પૂર્વક થઈ હોવાને કારણે, ખાસ સુગ્રાહ્ય છે અને ચિતામણિરત્ન સમાન હોઈ રક્ષણ, પિષણ અને વિકાસને ગ્ય છે. ક્રિયા કરવામાં કિયા ખાતર ક્રિયા કરવાની ન હોય, ક્રિયાને આશય આત્મવિકાસ હોય, ક્રિયા કરવાને પરિણામે કોઈ સાંસારિક અપેક્ષા ન હોય, અને તેના રહસ્ય, હેતુ અને આત્મવિકાસ સાથે સંબંધ સમજાવેલ હોય, એ ક્યારે કરવી, કેમ કરવી, શા માટે કરવી એ બરાબર સમજી ક્રિયા થાય એ આ અમૃતકિયાની કક્ષામાં આવે છે.
વિશિષ્ટ વિચારકોએ શુદ્ધ ક્રિયાનાં નીચે પ્રમાણેનાં લક્ષણે બતાવ્યાં છે. એ સર્વ લક્ષણોની પ્રાપ્તિ અમૃતક્રિયામાં થાય છે. એ લક્ષણે આ પ્રમાણે છે—
(૧) ધર્મક્રિયા કરવામાં ખૂબ પ્રીતિ રાખવી (પ્રીતિ-લિંગ).. (૨) ધર્મક્રિયા તરફ અંતરને આદર હોય, એમાં દેખાડા કે ગોટાળાને સ્થાન ન હોય
(આદર-લિગ)..
(૩) ક્રિયાના રહસ્યને અને એના પ્રયત્નને જાણવાની અંદરથી જિજ્ઞાસા રહે. રહસ્ય-જિજ્ઞાસા ખૂબ તીવ્ર હોય (જિજ્ઞાસા લિંગ).. - (૪) એ સેબત ક્રિયારૂચિ જીવની જ કરે, એને વિકથા કરનાર, ગપ્પાં મારનારની સંગતિ ન ગમે, એને હરવા-ફરવા-બેસવા-ઊઠવાનું સ્થાન ક્રિયાચિવંત જ હોય (સંગ લિંગ).
(૫) મૂળ ગ્રંથોમાં કે આકર ગ્રંથમાં વિશુદ્ધ ક્રિયાગ બતાવ્યું હોય તે જાણે, તેને સહે, તેને સ્વીકારે (શુભાગમ-લિંગ)
| SR No. | 005730 |
| Book Title | Anandghan Chovisi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Motichand Girdharlal kapadia, Ratilal D Desai |
| Publisher | Mahavir Jain Vidyalay |
| Publication Year | 1985 |
| Total Pages | 540 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 12 MB |