________________
ર૧: શ્રી નમિનાથ જિન સ્તવન
[૪૦૧ અર્થ—-લોકાયતિક (નાસ્તિક-બહુપત્યો) તીર્થંકરદેવની–સમયપુરુષની-કૂખ છે. એવા તે દર્શનના એક ચોક્કસ ભાગને આપણે ધ્યાનમાં લઈએ તો આપણને સમજાઈ જાય તેમ છે. દર્શન–તત્ત્વજ્ઞાનના અમૃતરસની ધાર ગુરુ મહારાજની દોરવણી વગર કેમ પી શકાય? (૪)
ટબેલેકાયતિક-ચાર્વાક, વૈશેષિકાદિક તે અંશવાદી. તે સર્વ કૂખ મધે જિનવરના મતમાં નિરંશ-અવિભાગ વિભાગપતિ છેદાદિ વિચાર કીજે, તે વારે તે કૂખમાં એવી તત્વ વિચારની સુધારસધારા, તે ગુરુગમ વિના કેમ પીજીએ? બૌદ્ધ, સાંખ્ય, નાસ્તિક, પંચભૂત યા અદ્વૈતવાદી એ સર્વ વાદી જાણવા. શાસનમાર્ગને ઓળવે તે માટે મિથ્યાષ્ટિ જાણવા. કિયાવાદી તે આત્મા-કિયાકારકને કર્તા માને તેના ભેદ ૧૮૦ થાય; અકિયાવાદી–આત્મા અકર્તાવાદી તેના ભેદ ૮૪ થાય; અજ્ઞાનવાદી ૬૭ થાય, વિનયવાદી ૩ર થાય. એ સર્વ મળી ૩૬૩. અથવા ગુરુ મેટા ગુણ વિના જ્ઞાનાદિ વિના કેમ જાણી શકાય ? (૪)
વિવેચન-લે કાયતિક–બાહસ્પત્ય-નાસ્તિક એ સમયપુરુષનું કૂખ નામનું અંગ છે. એના અંશને વિચાર કરીએ તો એ સમયપુરુષની કુખનું સ્થાન લે છે. વાણી કૂખમાંથી ઉત્પન્ન થાય છે તે પૂરતો એ વિચાર છે. અને નાસ્તિક પણ ત્યાંથી ઉત્પન્ન થાય છે તે અંશે તે કુખનું સ્થાન લે છે. કૂખને ભાગ હમેશ પિલે રહે છે અને ખભા નીચે દબાય છે તેથી સમયપુરુષના આ દબાયેલા-કચરાયેલા અંગ તરીકે એક વિભાગ છે.
પાંચે દર્શને વાણુથી ઉત્પન્ન થાય છે તે નજરે પણ નાસ્તિકને અને પેટને સ્થાન છે. નાસ્તિકની શરીરના દબાયેલ અંગ તરીકે ગણના કરવી એ વિશાળતા તો જૈન જ દાખવી શકે. આ વિચારધારા ન બને તેણે તે ગુરુગમથી સમજવા પ્રયત્ન કરો. આ હકીક્ત ખૂબ વિચારપૂર્વક લખાયેલી છે. . સાધારણ રીતે પરભવ ન માનનાર અને બને તેટલાં ઇદ્રિયસુખ ભોગવી લેવામાં જિંદગીને સાર્થક માનનાર નાસ્તિકને કશું સ્થાન નથી. તેઓ તો આ કાળના materialists (વસ્તુમાં જ માનનાર) છે. તેને પણ એક દર્શન તરીકે શરીરને અવયવ ગણવામાં આનંદઘને કે હરિભદ્રસૂરિએ કમાલ કરી છે. નાસ્તિકને પણ એક દર્શન ગણવામાં નાતિકને દેખીતી રીતે અવગણ્યા છે કે વખાણ્યા છે તે ખૂબ દીર્ઘ નજરથી સમજવા ગ્ય છે. મને લાગે છે કે કૃખને સ્થાને તે દબાવી રાખવા ગ્ય છે અને માથું ઊંચકે તો બેસાડી દેવા યોગ્ય છે. અને તેમને મુખ ગણીને-ગણાવીને તેમની હરિભદ્રસૂરિએ ઠેકડી કરી છે, પણ તેમના દર્શનની પણ ગણના કરી છે, તે સર્વ ગુરુ પાસેથી સમજવા જેવું છે.
આ ગાથાને અર્થ કરતાં જ્ઞાનવિમળસૂરિએ પાખંડીના ત્રણસે ત્રેસઠ ભેદ પાડયા છે. તેમના જણાવવા પ્રમાણે કિયાવાદી ૧૮૦, તેઓ આત્માને કર્તા માને છે. અકિયાવાદી ૮૪, જેઓ આત્માને અકર્તા માને છે. અજ્ઞાનવાદી ૬૭ અને વિનયવાદી ૩૨. મારી પાસે જે પ્રત ૫૧