________________
૩૭૮]
શ્રી આનંદઘન-ચવીશી શકે આટલી આ વિષયની મહત્તા જાણી-વિચારી ફેસલે કરો એ મોટું મુશ્કેલ કાર્ય આપની ઉપર અંતે રહે છે. આપ આ સ્તવનના વિષયની મહત્તા વિચારી આપ પિતે કેણ છે? કેવા છે?—એ સર્વ વિચારશે અને આપને ઈચ્છિત સ્થાનકે જવું હોય તે શુદ્ધ તર્કની નજરે બરાબર વિચાર કરશે અને આનંદઘનના મંતવ્યને ખૂબ લયમાં લેશે. આ વિષય કાંઈ જે તેવો કે ગબડાવી દેવા જેવો નથી. એ મહત્વને વિષય આપની પાસે ખૂબ વિચારણા માગે છે. આપ એ સંબંધી નીચેની હકીક્ત વાંચશે અને સ્વતંત્ર વિચાર કરશે.
કહેવાની વાત એ છે કે આ મહત્ત્વના વિષય ઉપર આપની તર્કબુદ્ધિ પણ સાથે સાથ ચલાવશે અને અંતે નિર્ણય પર આવી જશે. ખેદની વાત છે કે આપ પિતે કોણ છે તે સંબંધમાં પણ આટલે બધે મતભેદ છે. પણ નિર્ણય તે એક જ છે. આપ તે નિર્ણયને સ્વીકારે એવો આગ્રહ નથી, પણ આપ આપની બુદ્ધિશક્તિ જરૂર લગાવશે અને સ્વતંત્ર તર્કશક્તિનો પૂરેપૂરે ઉપગ કરશે. એવા મતભેદોથી જરા પણ ગભરાઈ જવાનું નથી. આ આત્મા કેણ છે અને કેવો છે તેના સંબંધમાં જે મતભેદ પ્રવર્તે છે તે વિચારવાનું કામ આ રેલવે, ટેલીફેન અને એરોપ્લેન તથા રેડીઓના યુગમાં પણ આપને જ કરવાનું છે. હવે આ સંબંધમાં વધારે સમય ચર્ચામાં ન કાઢીએ; લખવું હોય તે ઘણું લખાય. તે ન કરતાં આપણે સ્તવનકર્તા સાથે હાલમાં તે ગમન કરીએ અને વિષયની મહત્તા તર્કની નજરે જાણીએ.
સ્તવન (રાગ કાફી, આધી આમ પધારે પૂજ્ય-એ દેશી) - મનિસવ્રત જિનરાજ, એક મુજ વિનતિ નિસુણા. (ટેક). આતમતવ કર્યું જાણ્યું જગતગુરુ, એહ વિચાર મુજ કહિયે;
આતમતત્ત્વ જાણ્યા વિણુ નિરમળ, ચિત્તસમાધિ નહિ લહિયો. મુનિ ૦૧ પાઠાંતર – જિનરાજ' સ્થાને “જિનરાય” પાઠ પ્રતમાં છે. એક પ્રતમાં તેમને પાઠ નથી. “ જાણું ” તે જાણું ” પાઠ એક પ્રતમાં છે. “કહિયોસ્થાને અને પ્રતમાં “ કહીએ” પાઠ છે તે બરાબર લાગે છે. * લહિઓ” સ્થાને એક પ્રતમાં “લહીઓ” પાઠ છે તે બરાબર છે; એક પ્રતમાં લહિયે” પાઠ છે. “વિણ સ્થાને “વિશું ' પાઠ પ્રતમાં છે. “નવિ” પ્રતમાં એ પાઠ “નવી” તરીકે આપે છે. (૧).
શબ્દાર્થ–મુનિસુવ્રત = તે નામના વીશમાં તીર્થકર. જિનરાજ = તીર્થપતિ, જિનદેવ. એક = માત્ર એક જ, એકથી વધારે નહિ. મુજ = મારી. વિનતિ = વિજ્ઞપ્તિ. નિસુણે = શ્રવણ કરો, કાને ધર. આતમતત્વ = આત્મા કે છે, તેનું રહસ્ય. કયું = કેમ, શી રીતે જાણ્યું = આપે ધાય'. અવધાય. જગદગુરુ = સર્વના ગુરુ, દુનિયાના ઉપરી. એહ = એ, તે. વિચાર = નિર્ણય, સમજણપૂર્વકનું તત્ત્વજ્ઞાન મુજ = મને. કહિયો = કહે, જણાવો. આમતત્ત્વ = આત્મા સંબંધી હકીકત જાણ્યા = સમજ્યા, અવધાર્યા. લિ. - વગર, નિરમળ = મેલ વગરનું, શુદ્ધ, તે ચિત્તસમાધિનું વિશેષણ છે. ચિત્તસમાધિ = દિલની શાંતિ, મનની ઠંડક. નવિ = નહિ, ન. લહિયે = લીધી. (૧).