________________
૩૭૪]
શ્રી આનંદઘન-ચાવીશી અથ——એ પ્રકારે જે પિતાના મનમાં પરીક્ષા કરીને જિનેશ્વર ભગવાનના ગુણોનું ગાન કરે તેના ઉપર પ્રભુની કૃપા થાય (મહેરબાની થાય), તે તે મીઠી સુંદર નજરથી તે પ્રાણી અંતે મેક્ષને મેળવે. (૧૧)
ટબો—એ પ્રકારે પરખી વિભાવભાવથી વિરમીને-ટાળીને મનમાં વિસરામીને થાપીને જે એકાગ્ર અને જિનગુણ ગાવે તે પ્રાણી દીનબંધુ જે વીતરાગ દુઃખિત જન શરણની કૃપા મહેરનજરથી-કૃપાદૃષ્ટિથી આનંદઘન–મક્ષપદ આત્મસ્વરૂપ પદ-પામે. એટલે ઓગણીશમા મલ્લિનાથનું સ્તવન પૂર્ણ થયું. (૧૧)
વિવેચન–આવી રીતે પરીક્ષા કરી મન જ્યાં વિશ્રામ પામે, અને પરીક્ષા કરીને જે જિનેશ્વર પ્રભુના ગુણનું ગાન કરે, જે ગુણે પૂર્વના અનેક મુનિઓના સમૂહને અનુસરે, તેને શું થાય, કેવા પ્રકારને લાભ થાય, તે નીચે કહેશે.
પ્રભુના ગુણ ગાવા, તે પણ પરીક્ષા કરીને ગાવા, અને સર્વ ધર્મને એકસરખું માન આપવું, પણ ગુણગાનને યોગ્ય તે આ જિન પ્રભુ જ છે એમ સમજવું. કારણ કે તમે કોઈ પણ ધર્મ જોશો તે તેમાં આવા અઢારે દેનું નિવારણ કરનારા તમને મળશે જ નહિ. એ અઢાર પૈકી એક રાગ અથવા દેષ ગુણ જ એ છે કે એ સર્વને ઢાંકી દે છે. મારાંતારાં થાય, સ્ત્રીઓ સાથે પ્રેમ કરે, તેને અને આ દોષનિવારણને કાંઈ સંબંધ જ નથી. અઢાર પૈકી પ્રત્યેક દોષથી મુક્ત રહેવું તે લગભગ અશક્ય વાત છે. આવી વિશાળ ભવ્યતા અને દોષ દૂર કરવાની વૃત્તિ તમે કઈ પણ સ્થાને જોશે નહિ.
ધર્મ કે ધર્મના નાયકને સ્વીકાર સમજીને-પરીક્ષા કરીને કરે; એમાં કોઈ જાતને ગોટાળે ચાલે નહિ. એ તે રત્નની પરીક્ષા કરવાની વાત છે. આજના યુગમાં પરીક્ષા પસાર કરવી એ ભારે આતુરતા દેખાડે છે. પરીક્ષાના પરિણામને દિવસે ખાવાનું મન ન થાય કે ભાવે નહિ એવા વિદ્યાર્થીઓને મેં જોયા છે. આવી જિજ્ઞાસાપૂર્વક પરીક્ષા કરીને પ્રભુને વીકાર કરવો; બાપદાદા કે પૂર્વ જે પૂજતા હતા માટે તેને પૂજવા, એ વૃત્તિ કાઢી નાખવી અને પરીક્ષા કરી પિતાની પરીક્ષામાં જે અઢાર દેષ રહિત લાગે તેની જ પૂજા કરવી, અને તેના જ ગુણ ગાવા : એ પદ્ધતિ સ્વીકારવામાં આપણને તેષ થાય તેમ છે. એથી એમ લાગે છે આપણે પોતે જ પરીક્ષક છીએ અને એ પરીક્ષામાં પસાર થનાર આપણી ભાવનાને અનુરૂપ છે. આ રીતે પરીક્ષા કરીને અઢાર દુષણ રહિત પ્રભુ હોય તેને સ્વીકાર કરે અને તેનાં ગુણગાન કરવાં. પછી ગરીબના બેલીની કૃપા નજરથી આ પ્રાણી આનંદઘન પદ એટલે જ્યાં નિરંતરને આનંદ થાય છે તેવું મોક્ષ પ્રાપ્ત કરે. વતના, સાચી વાત. ગાવે = વર્ણન કરે, બોલે, સમજીને કહી દેખાડે. દીનબંધુની = પામરના મદદગાર, ગરી. બની પડખે ઊભા રહેનાર. મહિર = મહેર, મહેરબાની, કૃપા, મીઠી નજર. નજરથી = જેવું તે, દષ્ટિ આપવી તે આનધન = મોક્ષ, આનંદને જ્યાં સમૂહ છે તેવું સ્થાન, સ્થળ, જમ્યા. પદ = સ્થાન, જગ્યા. પાવે = મેળવે, પ્રાપ્ત કરે, પામે. (૧૧)