________________
૩૬૨ ]
શ્રી આનંદઘન-ચાવીશી
થાય છે, કુટુ`ખના દુઃખે દુખિયા થાય છે, સુગુરુને ગુરુ માને, કુદેવને સુદેવ માને અને સુદેવને કુદેવ માને, સુધર્માંને કુધર્મ માને છે; અને પાંચ ઇંદ્રિયના ત્રેવીશ વિષયમાં લુબ્ધ થઈ પ્રવર્તે છે, અને ધન, કુટુબ, જે પર વસ્તુ છે, તેને પોતાનાં માને છે. તે ક'ને ઓળખતો નથી અને ક` કેમ ઉદયમાં આવે છે અને તેને કેમ નિજ°રી શકાય તે જાણતો નથી. પ્રાણી અનેક ખાટાં કામ કરે છે. ષટ્ દ્રવ્યને એ ઓળખતો જ નથી. એ અજ્ઞાનદશામાં ચાલતો આવ્યા છે અને ચાલે છે અને અનાદિકાળથી સ`સારમાં રખડે છે. આ અજ્ઞાનદશાના સર્વથા ત્યાગ કરી જ્ઞાનગુણને સ્વીકારવા તે ઘણી મહત્ત્વની બાબત છે. જ્ઞાનથી લેાકાલેાક પ્રકટ થાય છે અને જે ભાવા મહાજ્ઞાની કહી શકે તેને શ્રતજ્ઞાનથી તે કહી શકે છે. આપે જે જ્ઞાનદશાને સ્વીકાર કર્યા અને અજ્ઞાનદશાને રિસાવી મૂકી તે એટલે સુધી કે તેની કાણુ પણ ન માંડી, અને આપને તેના ચાલી જવાને અંગે મનમાં પણ કાંઇ ન આવ્યું તે આપના બીજો ગુણ છે. આપે અઢાર દોષને નિવાર્યો તેમાં અજ્ઞાનદશાના આપે ત્યાગ કર્યો અને જ્ઞાનદશાનેા સ્વીકાર કર્યાં તે કાંઈ જેવું તેવું કામ નથી કર્યુ. જ્ઞાન એ તો દવા છે. જેમ દીવા પ્રકાશ આપે તેમ આપનું જ્ઞાન સુંદર ઝળકાટ આપે છે. અને આપે આ જ્ઞાનના સ્વીકાર કરી માટે સુંદર દાખલે બેસાડચો છે. આપ આવા મોટા છે તો આ સેવકની કેમ અવગણના કરી છે ? આપે આ સેવકને તદ્દન વિસારી ન દેવા જોઇએ એવી મારી આપને વિનતિ છે.
નિદ્રા સુપન જાગર ઉજાગરતા, તુરીય અવસ્થા આવી;
નિદ્રા સુપનદશ રીસાણી, જાણી ન નાથ મનાવી. હા મલ્લિ૦ ૩ અથઊંઘ, સ્વપ્નાવસ્થા, જાગ્રતદશા અને ચેાથી ઉજાગરદશાએ પૈકી ચાથી ઉજાગરદૃશા આપને મળી. આપની નિદ્રાદશા અને સુપનાની દશા–સ્વપ્નદશા એટલી બધી રીસાણી, આપનાથી છેટે ચાલી ગઈ અને આપે તે વાત જાણી પણ આપે-નાથે ન મનાવી, ફોસલાવી પણ નહિ, તે જાય તેને જવા દીધી. (૩)
ટબા—નિદ્રા ૧, સ્વપ્નદશા ૨, જાગરતા ૩, ઉજાગરતા ૪. 'मोहो अणाइनिद्दा, सुपणदशा भव्ववोहि परिणामो अपमत्तमुणी जागर जागर, उयागर वीयराउ त्ति ।।'
પાઠાંતર જાણી 'તે બદલે બન્ને પ્રતમાં ‘જાણિ ' લખ્યું છે. (૩)
શબ્દા—નિદ્રા – ઊંધ, સૂઈ જવું તે, પેઢી જવું તે, પલંગ કે તળાર્ધમાં ઊંઘી જવું. તે. સુપન = સ્વપ્નદશા, ઊંધમાં સ્વપ્નાં આવે તે. જાગર = જાગરૂકદશા, જાગતી સ્થિતિ, સમાધિ પણ જાગરૂક દશામાં ગણાય. ઉન્નગરતા = સવિશેષ જાગૃત દશા, જેમાં ઊંધ જ ન આવે તેવી દશા. તુરીય = ચોથી ( જે ઉપર મહેલ ઉજાગર દશા છે તેને ). આવી = મેળવી, આપને પ્રાપ્ત થઈ, આપે આણી. નિદ્રા – ઊંધવાની દશા, જેને ઉપર પહેલી દશા કહી છે તે. સુપનદશા = સ્વપ્ન, જેમાં સેલાં આવે તે ઉપર કહેલ ખીજી દશા. રીસાણી = રિસાઈ ગઈ, ઊઠીને દૂર થઈ ગઈ, અળગી થઈ. જાણી = એમ ખબર હતી છતાં, સમજીને, ન = નહિ, નકાર. નાથ = ભગવાન, પ્રભુ. મનાવી = ફેાસલાવી, સમજાવી. (૩)