________________
૧૭ : શ્રી કુંથુનાથ જિન સ્તવન
[ ૩૩૩
અને એ શાહુકાર પણ નથી. પ્રમાણિક શરાફના વટ તે એવા જાણીતા હાય છે કે એ રાતના બાર વાગે પણ પોતાના વટ રાખી પૈસા દેવાના હોય તે ભરી આપે. મારું મન એવું જબરું છે કે એને શાહુકાર પણ કહી શકાય નહિ. જેમ એને ઠગબાજી કરતાં મેં નજરે જોયું નથી તેમ એના અંદરખાને રહીને કામ કરવાને અંગે એને શાહુકાર પણુ કહેવાય તેમ નથી. આવી રીતે તેને કેમ વવવું અને તેને માટે કયું વિશેષણ વાપરવું તે મને માલૂમ પડતું નથી.
એ મન તે બધામાં છે અને બધાથી દૂર રહે છે, એવું વિચિત્ર છે. એ ઈંદ્રિય દ્વારા કામ કરે છે, સČમાં છે અને ઇમાં નથી એમ છેટુ' ને છેટુ' રહે છે. ઘણા માણસે પણ એવા હોય છે. એને પૂછ્યા વગર કે . એના હુકમ વગર તરખણુ` પણ ચાલે નહિ, છતાં એ, પોતાના આડતીયા મારફત ત્રીજા પક્ષકાર પાસે, એવી સિફતથી કામ લે કે એણે અમુક કામ કર્યું છે તેમ જણાય જ નહિ; તેમ મારું મન પણ એવું યુક્તિબાજ કે ઈંદ્રિય દ્વારા કામ લે છે. અમુક વસ્તુ મીઠી છે કે નહિ, અમુક જોવા લાયક છે કે નહિં કે અમુક શ્રુતિપ્રિય કે સુગંધી છે કે નહિ તેના નિણુ ંય એ કરે, પણ કામ ઇંદ્રિયા-કમે દ્રિયા મારફત લે. એટલે એ સર્વાંમાં છે અને કોઇમાં જાણે નથી એમ લાગ્યા કરે છે. આવી રીતે મન કોઈ પણ કામ કરે છે એમ કહેવું તે પણ યા નથી. અને આવી રીતે બધામાં હોવા છતાં કોર્ટમાં નથી એમ કહેવું અને એ સર્વાંથી દૂર હાય તેમ રહેવું એ વાતની મારા મનમાં નવાઇ લાગે છે. મને થાય કે દરેક ખાખતમાં ભાગ લેતું હાવા છતાં તે દૂર ને દૂર કેમ રહી શકતુ હશે? આવી મનની કાર્યપદ્ધતિ જાણી મને નવાઇ લાગે છે અને એના સબધમાં કયુ વિશેષણ વાપરવું તેની મને ખબર પડતી નથી. હજુ હું એ મન કેવું છે તે આપની પાસે જણાવું છું. તે આપ જાણા અને મને રસ્તા બતાવે. (૫)
જે જે કહુ તે કાન ન ધારે, આપ મતે સુર-નર-પડિતજન સમજાવે, સમજે ન મારો
રહે કાલા;
સાલા હા. કુંથુ૦ ૬
અથ—હું જે કાંઇ પણ એને કહું છું તે એ સાંભળતું નથી, કાને ધરતું પણ નથી અને પોતાની બુદ્ધિએ મેલું જ રહે છે. એને દેવે કે માણસો કે ભણેલગણેલ માણસ સમજાવે પણ મારું સાળું એ તે કાંઇ સમજતું નથી અને એને અંગેના મારા પ્રયત્ન નકામા થઇ પડે છે. (૬)
પાઠાંતર— કાન' સ્થાને પ્રત લખનાર ‘ કાને ’ પાર્ડ લખે છે; બીજી પ્રતમાં ‘કાનિ’ પાડે છે. ‘ સુર સ્થાને પ્રતમાં ‘સૂર ’પાડે છે. ‘ આપ મતે ’ સ્થાને પ્રતમાં આપ મતિ ' પાડે છે. રહે' સ્થાને પ્રનમાં ‘રહે’ પાડે છે. ‘સમજાવે ’ સ્થાને પ્રતમાં ‘સમન્નવે’ લખેલ છે, ‘મારા ’ સ્થાને પ્રતમાં ‘માહરા' પાડે છે. (૬) શબ્દા—જે જે = જે કાંઈ, કાંઈ પણ. કહુ' = જણાવુ', મેલી બતાવું. કાન ન ધારે = સાંભળે નહિ. આપ મતે = પોતાની બુદ્ધિએ, પોતાની સમજણ પ્રમાણે રહે = થાય, ચાલુ રહે. કાલા = મેલવાળુ, કાળો. સુર = દેવતાઓ, મોટા દેવા. નર = માણસા, જને. પંડિતજન = સમજુ માણસો, ભણેલા માણસો સમજાવે = ઠેકાણે લાવવા પ્રયત્ન કરે. સમજે ન = ગળે ઉતારે મારા = આપણે, પોતાના. સાલા = પત્નીને ભાઈ, વહુના ભાઈ. (૬)
નહિ.
ܕ