________________
૧૬ : શ્રી શાંતિનાથ જિન સ્તવન
[ ૩૨૧ માણસ નમવા યોગ્ય છે અને એને જેને તેને અથવા ઉચ્ચને નમવાની જરૂર રહેતી નથી. એક સાર્વજનિક સત્ય જાણવામાં આવે ત્યારે પ્રાણી કેવા હર્ષમાં આવી જાય છે અને કેવું કેવું બોલી નાખે છે તેને આ નમૂને છે. આટલા જ્ઞાનથી થયેલે પિતાને આનંદ તે છુપાવી શકતે નથી અને હવે પિતે નમવા યોગ્ય થયે છે એમ બતાવે છે. પ્રભુના દર્શન અને મેળાપને આ મેટો મહિમા છે. એને જ્ઞાન થયું અને પચ્ચે તેને આ હર્ષેગાર છે. આવા અપરંપાર ફળ આપનાર પ્રભુનાં જાતે દર્શન થયાં એ કાંઈ જેવી તેવી ભાગ્યની નિશાની નથી. પ્રાણીને પિતાની જાતને ભૂલી જઈ ઉગાર કાઢવાની દશા–સ્થિતિમાં તે મૂકી દે છે. જ્ઞાનને મહિમા આવો છે. જ્યારે અસાધારણ વાત જાણવા કે સાંભળવામાં આવે ત્યારે પ્રાણ નાચી ઊઠે છે અને તેની સર્વ ગરીબાઈ નાશ પામે છે, અને તે પગે લાગવાની સ્થિતિમાં આવે છે. મનુષ્યસ્વભાવ જોતાં આમ થવું વાસ્તવિક અને કુદરતી છે, તે નિર્ભેળ સત્ય પણ આપણને સમજાય છે.
પ્રભુ અપરંપાર દાન આપનાર છે તે તે કઈ પણ તીર્થકરના ચરિત્ર પરથી જણાય છે–તેમણે વાર્ષિક દાન આપ્યું તે છદ્મસ્થભાવ વિચારતાં અથવા કેવળજ્ઞાન થયા પછી જ્ઞાનદાન અને ઉપદેશ આપે તે વિચારતાં અને સંક્ષેપમાં શાંતિનું આવું સ્વરૂપ કહી બતાવ્યું તે સાંભળવા જે ભાગ્યશાળી થયેલ હોય તેના ઉગારે અને હકની સ્થિતિ સારી રીતે સમજવા યોગ્ય છે, અને સમાજને વિચારવા અને વિચારીને આદરવા અને આચરવા યોગ્ય છે. (૧૩)
શાંતિસરૂપ સંક્ષેપથી, કહ્યો નિજ-પર-રૂપ રે;
ઓગમમાંહે વિસ્તર ઘણે, કહ્યો શાંતિ જિન ભૂપ રે. શાંતિ. ૧૪
અર્થ–શાંતિનું સ્વરૂપ ઘણું ટૂંકામાં ઉપર બતાવ્યું તે પિતારૂપ અને પરરૂપ છે, બાકી એના સંબંધી આંગમ-મૂળ ગ્રંથમાં ઘણે વિસ્તાર છે અને તેને શાંતિનાથ ભગવાને કહ્યો છે (પતે). (૧૪)
ટો–એને વિસ્તાર બહુ છે પણ સંક્ષેપથી શાંતિપદનું સ્વરૂપ કહ્યું, પિતાનું તે પરરૂપે પ્રભુ નાના રૂપે, આગમમાં ઘણે વિસ્તાર કહ્યો છે. શ્રી શાંતિજિનરૂપે. (૧૪)
વિવેચન–આવી રીતે શાંતિનું વર્ણન ટૂંકમાં કરવામાં આવ્યું. એ વિષયમાં જે પૂરેપૂરું અવગાહન કરવું હોય તે મૂળ આગમ ગ્રંથ વાંચવા. એમાં ખૂબ વિસ્તારથી એ - પાઠાંતર--“કહ્યો” સ્થાને કહ્યું પાઠ પ્રતમાં છે, તે એક જ અર્થમાં છે. “પરરૂપ” સ્થાને એક પ્રતવાળા “પ્રરૂપ' લખે છે. “માંહે” સ્થાને “માહિ” પાઠ બને પ્રતમાં છે, અર્થ એમ જ રહે છે, “વિસ્તર” સ્થાને પ્રતમાં ‘વિસ્તારપાઠ છે. “ભૂપ’ સ્થાને ‘રૂપ” પાઠ પ્રતમાં છે. (૧૪)
શબ્દાર્થ–શાંતિ = ધીરજ, ચૈય. સંક્ષેપથી = ટૂંકામાં. કહ્યો = જણાવ્યો. આગમમાંહી = મૂળસૂત્રોમાં. વિસ્તર = લંબાણ. ઘણો = ખૂબ. કહ્યો = મૂળ અસલ જણાવવું. શાંતિ જિન ભૂપ = સોળમા તીર્થકર. (૧૪)
૪૧