________________
૩૦૮]
શ્રી આનંદઘન-વીશી ઓળખ્યા પછી, આવા સુગુરુ કરે એ બીજી શરત કહી. એમાં સંપ્રદાય અને અનુભવના સમુદ્રની વાત ખૂબ મનન કરી અનુસરવા યોગ્ય છે. પાંદડું પતે તે તરે છે, પણ બીજાને તારી શકતું નથી. તેવા પાંદડા જેવાને ગુરુ કરવા નહિ. એ તે આગમ ધરનાર અને સંપ્રદાયમાં માનનાર હોવા જોઈએ. આવા ગુરુ વહાણની પેઠે ભરદરિયામાં પણ પિતે તરે છે અને આશ્રિતને પણ તારે છે. આવા ગુરુને પિતાનું સર્વસ્વ સેવામાં વધે નથી, એમ શાંતિને ઈચ્છનારે જાણે, (૪). "
શુદ્ધ આલંબન આદરે, તજ અવર જંજાળ રે; તામસી વૃત્તિ સવી પરિહરે, ભજે સાત્વિક સાલ રે. શાંતિ. ૫
અર્થ—અને શાંતિચાહક સાચાં શાસ્ત્રમાં કહેલાં--અવલંબને(આધાર)નો સ્વીકાર કરે અને તેને કરતી વખત કોઈ પણ પ્રકારની ખટપટ મૂકી દે, તેમ જ ઉશ્કેરણી કરે તેવી તામસે બુદ્ધિને છોડી દઈ, સાત્વિક શાળ (વણકરની) પિતે ગ્રહણ કરે. (૫)
ટ -વળી કેવા શુદ્ધ આલંબન આગમાનુયાયી આદરે, અપર અશુદ્ધ જ જાળને મૂકતાં તામસી વૃત્તિ કષાયજનિત જે ક્રિયા તે સર્વને છડે, સાત્વિક આત્મગુણથી ઉપની જે વૃત્તિ તે ભજે સેવે--આદરે. (૫)
વિવેચન-હવે ત્રીજી બાબત ધર્મ માટે કહે છે. એ (શાંતિવાળુ) શેમાં ધર્મ માને? તે અહીં જણાવી શાંતિનું સ્વરૂપ કહે છે. તે ધર્મ કે માને?—તે અહીં જોઈએ. એ ટેકો જેવા તેવાને ન લે; પણ પુષ્ટ અવલંબનને જ કરે, એટલે એની મૂર્તિપૂજા અટકે નહિ એ જેવાં તેવાં પુસ્તક વાંચે નહિ અને જ્યાં ત્યાં અટકયા કરે નહિ. એ સારા ટેકાના આશયમાં સ્થિર રહે અને સ્થિરતાને પૂર લાભ લે. અને એવા વિશુદ્ધ ધર્મને અવલંબને ચાલે, ત્યારે તે બધી જંજાળને છોડી દે છે. આખી દુનિયા ગમે તે કરે તે કાંઈ તેને લાગતું નથી, પણ એનું વિશુદ્ધ ધર્મનું અવલંબન એટલું મજાનું હોય છે કે એ વિશુદ્ધ ધર્મને ખેલે છે. અને એ પ્રાણી સર્વ પ્રકારની તામસી બુદ્ધિને છેડી દઈને આગળ વધે છે, તામસી વૃત્તિ એટલે અંધકારને વધારનાર ક્રોધી પ્રવૃત્તિ. તામસી સામે રાજસી અને સાત્વિક વૃત્તિ ધરવા યોગ્ય છે. રાગદ્વેષજન્ય ક્રોધી પ્રવૃત્તિ એ અશુદ્ધ ધર્મમાં હોય છે, તેને ત્યાગ કરે છે. આ રીતે શુદ્ધ દેવ, શુદ્ધ ગુરુ અને શુદ્ધ ધર્મને તે આદરે અને કુદેવ, કુગુરુ અને કુધર્મનો ત્યાગ કરી તે શું કરે તે હવે કહે છે. એ સાત્વિક વૃત્તિને ધરે. સાલ એટલે શાલિ-ચેખા અને શાલ એટલે શાલા, કોઈ 1 પાઠાંતર– છ અવર” સ્થાને પ્રતમાં મૂકતો” પાઠ છે; બીજી પ્રતમાં “જિ” પાઠ છે, “ભ' સ્થાને પ્રત લખનાર “ભ' પાઠ લખે છે. “સાત્ત્વિક” સ્થાને પ્રતવાળો સાત્વિકી' લખે છે. (૫) | શબ્દાર્થ–શુદ્ધ = પવિત્ર, શાસ્ત્રસંમત. આલંબન = ટેકો, સાધ્ય. આદરે = સ્વીકારે, પિતાનું કરે. તજી = છોડી દઈ મકીને. અવર = દૂસરી, બીજી. જંજાળ = માથાઝીટ. તામસી = ક્રોધી, ઉશ્કેરણી કરે તેવી. વૃત્તિ = વર્તાવ, બુદ્ધિ, સવી =સવ, એકેએક પ્રકારની, સંપૂણ, પરિહરે = છોડી દે, મૂકી દે સાત્ત્વિક સાત્વિક, ભજે = પિ, આદર, સ્વીકારે. સાલ = વણવાનું યંત્ર. (૫)