________________
૧૬: શ્રી શાંતિનાથ જિન સ્તવને
- [૩૦૧ વધારે થાય છે. પણ એ નિષ્ફળ જીવનને કરો ઉપયોગ નથી અને તેને ફળ બેસતું નથી. તે તે આવ્યા હોય તે ને તે જ ચાલ્યા જાય છે અને પછી તે તેનું ઘણે વર્ષે નામ પણ ભુલાઈ જાય છે એ નિશાન પણ નાશ પામે છે. આવા જીવતરનું કાંઈ મલ્ય નથી.
જે જીવનને મૂલ્યવાન કરવું હોય તે સ્તવનમાં બતાવવામાં આવી છે તેવી શાંતિ પ્રાપ્ત કરે અને મનમાં આવે તે સર્વ કરે, પણ જે કરે તેમાં મનમાં શાંતિ રાખો. ઉકળાટવાળો માણસ ગમે તે કામ કરે તે સર્વ નિષ્ફળ થાય છે, અને, ઉપર જણાવ્યું તેમ, ઝાંખરા ઉપર ચિત્રકામ જેવું થાય છે, માટે જે તમારું જીવન સફળ કરવું હોય તે આ સ્તવનમાં રજૂ કરેલ શાંતિને રાખવાની ટેવ પાડો અને તેની ટેવ પડતાં ધીમે ધીમે તમે તેમય થઈ જશે અને જીવનને ફળવાન કરશે. આ વાતની મહત્તા ખાસ સમજવા જેવી છે અને અનુસરવા યોગ્ય છે. બાકી અનભવ કર્યા, તેમાં એકને વધારે કરે છે, તે તે કાંઈ કહેવાની કે વિચારવાની જરૂર નથી; ચાલે છે તેમ ચાલવા દો!
આ પ્રકારની ગેરસમજૂતી અને મારામારી ઊભી કેવી રીતે થાય છે તે વિચારતાં એમ લાગે છે કે પ્રાણી પોતાની જાતને વિચાર કરતા નથી અને અમરપટો લખાવીને અહીં આવ્યો હોય, તેમ વર્તે છે. અંતે તે એ ખાટલામાં પડ્યો પડ્યો પિતાની ભૂલ જુએ છે, પણ પછી ઘણું મોડું થઈ જાય છે. અને શરીર ચાલે નહિ, તે વખતને પશ્ચાત્તાપ નિરર્થક છે. પાણી ચાલ્યા ગયા પછી પાળ બાંધવા જેવો તે મૂર્ખાઈને નમૂને છે અને પોતાની અકલમંદીનું પ્રદર્શન છે. એ સ્થિતિ ન થવા દેવી હોય તે આ નીચેના સ્તવનમાં બતાવેલા વિચારે ધ્યાન પર લે અને તે પ્રમાણે વર્તો.
સ્તવન
(રાગ મલ્હાર; ચતુર ચોમાસું પડિકમી-એ દેશી.) શાંતિ જિન એક મુજ વિનતિ, સુણો ત્રિભુવનરાય રે શાંતિસ્વરૂપ કેમ જાણીએ, કહો મન કિમ પરખાય રે? શાંતિ. ૧
પાઠાંતર--વિનતિ ” સ્થાને એક પ્રતમાં “વીનતિ’ પાઠ છે. “ જાણીએ” સ્થાને “જાણીઈ” પાઠ પ્રતમાં છે. મન કિમ’ સ્થાને જિન મતિ” પાઠ છે. “શાંતિ’ સ્થાને એક પ્રતમાં “શાતી” શબ્દ છે, મન મિ પરખાય રે” સ્થાને એક પ્રતમાં “ કહે મન પરસ થાય રે’ એ પાઠ છે. (૧)
શબ્દાર્થ –શાંતિ જિન = શાંતિનાથ નામના સોળમા તીર્થપતિ, સળમાં જિનદેવ. એક = માત્ર એક નાનીશી, નવી, મુજ = મારી. વિનતિ = વિજ્ઞપ્તિ, માગણી. સુણો = સાંભળો. ત્રિભુવનરાય = સ્વેગ, મૃત્ય અને પાતાળના રાજા, ઉપરી, પતિ. શાંતિસ્વરૂપ = શાંતિનું સ્વરૂપ, મનમાં ઉકળાટની ગેરહાજરી. કેમ = કેવી રીતે, મે માગે. જાણીએ =સમજીએ, પામીએ. કહે = કહી બતાવે, જણાવો. પરખાય = જણાવ, સ્પષ્ટ કરે. નિવેદન કરે. મન = ચિત્ત, આંતર વૃત્તિ. પરખાય = જાણી શકાય, પરખી શકાય. (૧)