________________
૧૩: શ્રી વિમળ જિન સ્તવન
[[ર૬૯ અને પરભવમાં આપના પદની સેવા મને મળ્યા કરે, એટલી જ મારી અરજી; મારે કાંઈ આપની પાસે જમીન કે દોલત માગવી નથી, પણ મમ દુર સેવા મે મળે તુ વાળ આપની ચરણસેવા મને ભવભવ મળ્યા કરે એવી મારી આપને વિજ્ઞપ્તિ છે. તમે ચાહ્ય શાશ્વ ! મૂયા- આપની સેવા, આપનું શરણ ભવભવમાં મને મળ્યા કરે, એટલી જ મારી માગણી છે. આપ તે માગણી સ્વીકારે, ધ્યાનમાં લે અને મને સેવા આપ્યા કરે.
આ માગણીમાં ભારે રહસ્ય છે. “જય વીયરાય’માં કહે છે કે “આપના શાસનમાં નિયાણાનું બાંધવું અટકાવ્યું છે, છતાં હું તે એક નિયાણું કરું છું કે-આપના પદની સેવા મને ભવભવ મળજે. આવી સાદી માગણી છે તે પૂરી કરવાની ભગવાનને વિનંતિ છે. આ પદની સાથે લાભાનંદજી જેઓ આનંદઘનના નામથી પદે અને સ્તવને લખતા હતા, તેઓએ પિતાનું નામ પણ આડકતરી રીતે જણાવી દીધું છે. એમણે કઈ સ્થાને ‘લાભાનંદજી” એવું નામ આપ્યું નથી, પણ તેઓની સર્વ કૃતિને છેડે “આનંદઘન” નામ આપ્યું છે. આ સંબંધમાં ખૂબ વિચાર કરવા
ગ્ય છે, તે માટે જુઓ ઉદ્દઘાતમાં આનંદઘનચરિત્ર. આ રીતે મારે આદર્શ ગ્ય છે અને હું તે પ્રભુને જ મારા આદર્શ સ્થાને રાખવા ઈચ્છું છું. એ મારા પ્રભુ કેવા છે અને એ કેવાં વચને બોલે છે તે આગળ ઉપર આવતા સ્તવનમાં પણ જોશું. આ તે શાસ્ત્રનું નવનીત–માખણ છે, જેઈ–વિચારીને કાઢેલ છે અને સંઘરી સમજવા ગ્ય છે. (૭)
ઉપસંહાર આ રીતે તદ્દન જુદી રીતે લખાયેલું વિમળનાથ ભગવાનનું સ્તવન પૂર્ણ થયું. તે તદ્દન જુદી જ કૃતિ છે, અનેખી કૃતિ છે. પદની અને આ સ્તવનની ભાષામાં ઘણો ફેર છે. પદની ભાષા હિંદીને લગતી છે. આ સ્તવનની ભાષા ગુજરાતીને લગતી છે. આટલે ભાષાને અંગે ફેર કેમ થયે હશે તે વિચારતાં એમ લાગે છે કે આ સ્તવને બનાવતી વખતે તેઓશ્રીને-લાભનંદજીન વિહાર ગુજરાતમાં થયેલ હોવો જોઈએ, છતાં તેમાં હિંદી ભાષાની અસર તે છે જ, તેથી તે સ્તવનને ભાષા દષ્ટિએ ગુજરાતી તે ન કહી શકાય. આપણે પ્રથમ ગાથામાં જોયું કે ધીગ” શબ્દ આવે છે, “ખેટ” શબ્દ આવે છે, તે ગુજરાતીને તે સમયને શુદ્ધ લેખક હોય તે લખે નહિ, એટલે આ ભાષાનું લઢણ ગમે તેવું ગુજરાતી હોય, તે પણ તેમાં બુંદેલખંડના સંસ્કારના પાસા તે છે જ.
આખું સ્તવન પ્રભુના અનેક રીતે ગુણને બતાવનારું છે તે નજરે વિચારતાં પ્રભુને આદર્શ સ્થાન રાખવાને લેખકને આગ્રહ ઉઘાડો જણાઈ આવે છે. પછી તે આત્મિક ગુણની વિચારણા અને તેની પૌગલિક ગુણ સાથે સરખામણીમાં પ્રભુની સાથે ઉપમા આપી શકાય તેવી કોઈ વસ્તુ કે વ્યક્તિ નથી, એમ બતાવી પ્રભુ તરફને પિતાને પ્રેમ બતાવતાં તેને કેઈ ઉપમા ન ઘટે, ત્યાં સુધી કહી નાખીને, પ્રભુને અનુપમેય સત્ય રીતે બતાવ્યા છે, એમાં જરા પણ અતિશએક્તિ નથી. તમે દુનિયાને કોઈ પણ મોટામાં મોટો પદાર્થ જુઓ કે કોઈ મોટા માણસને