Page Text
________________
૨૨૮
શ્રી આનંદઘન-ચવીશી વિચારમાં ઊતરી જાય તેવી સહેલી, આકર્ષક અને સાચી વાત છે તે તમે આવતી ગાથામાં સ્તવનકર્તાને શબ્દોમાં જ જશે. વિરુદ્ધ દેખાતી વાત પણ વિચાર કરતાં અકલમાં ઊતરે છે. એટલા માટે તમે અમારી સાથે સહાનુભૂતિથી શેડો વિચાર કરે એટલે તમારી નજરમાં એ દેખીતા વિરોધવાળી વાત પણ બેસી જશે અને તમે પ્રભુને આદર્શ સ્થાને સ્થાપવાના તમારા વિચારમાં મકકમ થશે. પરમાત્માની અપરંપાર દયા આગળ આ ત્રિભંગી એકી સાથે પ્રભુમાં ઘટે તેવી છે. તમે કોઈ પણ પ્રભુનું ચરિત્ર જુઓ, તે તેમાં તમને દેખાઈ આવે તેવી છે. અને પ્રભુ પ્રત્યે તમને તેથી જરૂર આકર્ષણ થાય તેવી તે ચીજ છે. હવે તમે ધીરજ ધરીને આ ત્રણે વિરુદ્ધ લાગતી બાબતે પ્રભુમાં કેવી રીતે એકી સાથે છે તે સમજે. અને પછી તમને આ વાત દીવા જેવી લાગશે. (૧)
સર્વ જતુ હિતકરણી કરુણ, કર્મવિદારણ તીક્ષણ રે; હાનાદાનરહિત પરિણામી, ઉદાસીનતા વક્ષણ રે. શીતળ૦ ૨
અર્થ–સર્વ પ્રાણીઓના હિતની કરનારી કરુણા, અને કર્મોને કાપી નાખવાને સમર્થ તીણતા અને ત્યાગ અને ગ્રહણ કરવાથી રહિતપણું તથા તેમાં તન્મય થવાપણું એ ત્રિભંગીને જેવી, સમજવી. (૨)
ટ -એ ત્રિભંગી સલક્ષણ વિવિધ રીતે કહે છે. સફળ જંતુ-ત્રસ્થાવર જીવ–ને હિતચિંતનરૂપ તે કરુણા. અને સ્વકમ વિદારવા વિષે તીફણુતા સમૂલકાષ કર્મવેરીઓ છેદવારૂપ પ્રકૃતિ ૨. અને હાનિ કહેતાં છાંડવું, આ દાન કહેતાં લેવું; ઈષ્ટ અનિષ્ટ વસ્તુમાં સમપરિણામે વર્તવું તે ઉદાસીનતા. વીક્ષણ કહેતાં દેખીએ છીએ. (૨)
વિવેચન-હવે એ ત્રિભંગી પ્રભુમાં એક સ્થાને કેમ છાજે ? કેમ રહી શકે?—તે સ્પષ્ટ કરતાં સવાલ ઉપજાવે છે. પ્રથમ આ ત્રિભંગીને આપણે બરાબર સમજી લઈએ, કારણ કે સ્વરૂપ સમજવા પહેલાં જે નિર્ણય કરી બેસીએ તે આપણે પણ મૂખ–અણસમજુમાં ગણાઈએ. આપણે “અધ્યાત્મકલ્પદ્રુમની શરૂઆતના પહેલા પ્રસ્તાવમાં જોયું છે કે “પરદુઃખ છેદન ઇચ્છા
પાઠાંતર—“કરુણા’ સ્થાને એક લખનાર પ્રતમાં ‘કરતા” પાઠ મૂકે છે. અને ‘કરણી’ સ્થાને એ જ પ્રતમાં “ કરણિ' એવો પાઠ છે. “હાનાદાન’ સ્થાને એક પ્રતમાં ‘દાનીદાન’ એવો પાઠ છે “પરિગામી ? સ્થાને એક પ્રતમાં “પરિણામૈ” એવો પાઠ છે. “વીક્ષણ રે’ સ્થાને એક પ્રતમાં “ વિષણા રે ” એવો પાઠ આપે છે. કરુણ અને તીક્ષણ પાસે એક પ્રત લખનાર ૧ અને ર મૂકે છે (૨)
શબ્દાથ–સર્વ =સમસ્ત, કુલ. જંતુ = જીવ, પ્રાણી. હિત = લાભ, નફાકારક, કરણી = કરનારી કરવું છે. કરણી = દયા, સહાનુભૂતિ. કમ = બંધાય તે કર્મો (પારિભાષિક), વિદારણ = કાપી નાખવા માટે. દર કરવા માટે. તીણ = અણીદાર, પાણીદાર, તીક્યતા. હાનાદાન = તજવું અને લેવું, ત્યાગ અને લેવું તે. રહિત = વગરની. પરિણામી = તન્મય થઈ જવું તે, તેમ થઈ જનાર. ઉદાસીનઝા = બેદરકારી, તે તરફ નિર્ભયપણું. વીક્ષણ = જેવું, દેખવું, સમજવું. (૨)
| SR No. | 005730 |
| Book Title | Anandghan Chovisi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Motichand Girdharlal kapadia, Ratilal D Desai |
| Publisher | Mahavir Jain Vidyalay |
| Publication Year | 1985 |
| Total Pages | 540 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 12 MB |