Page Text
________________
૨૦૨]
શ્રી આનંદઘન-ચવીશી ઉપર ચઢ્યા પછી પાછો જીવ પડી પણ જાય છે, એ રીતે આગળ વધતાં અનેક વખત હું પાછો પણ ગયે, પણ પ્રભુનું અત્યાર સુધીમાં ક્યારેય દર્શન થયું નથી. થીયરી ઓફ ઇવેલ્યુશન (Theory of Evolution)–ઉત્ક્રાંતિવાદમાં અને જૈનધર્મની સિદ્ધ વ્યવસ્થામાં ફેરફાર એ છે કે ઈલ્યુશનવાળા જીવની આગળ પ્રગતિ માને છે, પણ એમાં જીવ પાછો પડતું નથી, પણ જૈન સિદ્ધાંત પ્રમાણે જીવ પડી પણ જાય છે, એ આગળ જ વધ્યા કરે એમ સમજવાનું નથી. એ, વિષય-કષાયમાં લુબ્ધ થયે હોય તે, પાછો નિગોદમાં પણ જાય. આ રીતે પડતાં-આખડતાં અને આગળ વધતાં એ અસંજ્ઞી પંચેન્દ્રિય સુધી પહોંચે છે, પણ અત્યાર સુધી એને પ્રભુનાં દર્શન થયાં નથી; મન ન હોવાથી એણે પ્રભુને કદી પણ પ્રભુ તરીકે પિછાન્યા નથી અને હજુ સુધી તેને તેવી તક પણ મળી નથી. એને રખડપાટો તે ચાલુ જ રહ્યો છે અને તે મોટાં નાનાં આયુષ્ય ભગવે, છતાં તેણે હજુ સુધી પ્રભુને ભગવાન તરીકે જાણ્યા-દેખ્યા નથી. શુદ્ધ ચેતનાને અશુદ્ધ ચેતના કહે છે કે તું હવે મને પ્રભુને દેખવા દે. (૩)
સુર તિરી નિરય નિવાસમાં, સખી, મનુજ અનારજ સાથ; સખી અપજત્તા પ્રતિભાસમાં, સખી ચતુર ન ચઢીઓ હાથ. સખી. ૪.
અર્થ—એ ઉપરાંત, દે, તિર્યંચ અને નારકનાં ઉત્પત્તિસ્થાનમાં પણ એના દર્શનથી વંચિત રહ્યો છું. અને અનાર્ય માણસના સંગાથમાં પણ હું તેના દર્શનથી વંચિત રહ્યો છું. વળી, આગળ ચાલતાં, અપર્યાપ્તાના પ્રતિભાસને વખતે પણ એ ચતુર ભગવાન મારે હાથ ચડ્યા નથી, હું એમનું મુખકમળ જોયા વગર રહી ગયું છું. (૪)
ટબો–સુર-દેવતા, તિર્યંચ, નારકી રૂ તેહના નિવાસમાં મનુષ્ય ૪ તેલંમાહિ, વલી અનાર્ય ઇત્યાદિક સમુદાયમાં સક્રિયા મળે પણ યદ્યપિ સન્નિયા પર્યાપ્ત છે તે પણ અપર્યાપ્તાભાસ ધર્મસંજ્ઞા વિના ત્યાં પણ ચતુર સર્વ કળાકલનકુશળ, દીનાનાથ, હાથ ન આવ્યા, માટે તું મને જેવા દે એમ તુજને કહું છું. (૪)
વિવેચન-ત્યાર પછી હું દેવગતિમાં પંચેન્દ્રિય તરીકે ગયે, પણ ત્યાં મેં પ્રભુને પ્રભુ તરીકે જાણ્યા નહિ. દેવગતિમાં દેવતાઓ આનંદ-મેજ-મજામાં અને વિષય-કષાયમાં એવા પડી જાય છે
પાઠાંતર–એક પ્રતમાં “ નિવાસ સ્થાને ‘નવાસ’ શબ્દ મૂકવામાં આવ્યો છે. બે પ્રતમાં “અનાજ' સ્થાને * અનારિજ' પાઠ મૂકયો છે. “અપજત્તા” બદલે એક પ્રતમાં “ અપજતા” પાઠ છે. “ ચતુર ન’ સ્થાને એક પ્રતમાં “ચતુર નર” પાઠ છે. “હાથ’ સ્થાને એક પ્રતમાં “હાથી’ પાઠ છે. (૪)
શબ્દાથ–સર = દેવતા, દે અને અસુર, ભુવનપતિ, વ્યંતર, નિષ્ક અને વૈમાનિક તિરી = તિયચ, જળચર અને સ્થળચર અને ખેચર. નિરય = સાત નારકી, નારકની ગતિ. નિવાસમાં = તેમને રહે વાનાં સ્થાનમાં, ઠેકાણામાં. મનુજ = મનુષ્ય, પણ તે કેવા ?-અનારજ = અનાય, આય નહિ તેવા, હિંસક અને પાપી લેકે, સાથ = અનાય મનુષ્ય સાથે, સેબતમાં. અપજત્તા = અપર્યાપ્તા. એટલે જેણે પોતાને થોચ પર્યાપ્તિઓ પૂરી કરી ન હોય તેવા. પ્રતિભાસ = દેખાવમાં, દેખીતા. એવા સર્વ પંચેન્દ્રિોમાં, ચતુર = ડાહ્યો માણસ, શુદ્ધ ચેતન, પ્રભુ, ભગવાન. ન ચઢીઓ = ન ચઢયો. હાથ = મારા હાથમાં ન આવ્યો. (૪)
| SR No. | 005730 |
| Book Title | Anandghan Chovisi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Motichand Girdharlal kapadia, Ratilal D Desai |
| Publisher | Mahavir Jain Vidyalay |
| Publication Year | 1985 |
| Total Pages | 540 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 12 MB |