________________
૧૯૮ ]
શ્રી આનંદઘન-ચાવીશી
પેાતાની વડાલી બહેનપણી પાસે મૂકે છે. ચંદ્રપ્રભુના મુખરૂપ ચાંદો એવા સુંદર છે કે એને ધરાઇ ધરાઇને જોવાના આ સ્ત્રી ( અશુદ્ધ ચેતના)ને કોડ થયા છે. આ પટ્ટમાં ‘દેખણુ દે' શબ્દ એ વાર આવે છે, તેમાં પુનરુક્તિ દોષ નથી, પણ તે દેખનારની અગાઉ ન જોયેલ ચીજને દેખવાની તીવ્ર ઇચ્છા ખતાવે છે. એ મુખચંદ્ર કેવું છે તેનું હુવે તે સખી પાસે વણુન કરે છે અને પોતાની તેને દેખવાની ઇચ્છા શા માટે થઇ તેનું કારણ ગર્ભિતપણે તે વનમાં સમાવી દે છે.
એ પ્રભુનુ. મુખચ`દ્ર ઉપશમરસના કાંદા સમાન છે. જેમ કાંદામાંથી અનેક અકુરો જન્મે છે તેમ પ્રભુના મુખચ'દ્રમાંથી આખા ઉપશમરસ જન્મે છે. અને વળી, એ મુખચંદ્રમાંથી કાદવ-કીચડ ગયા છે અને દુઃખનાં દ્વન્દ્વો નાશ પામી ગયેલાં છે. દુ:ખનાં દ્દો એટલે સુખ અને દુઃખ; તેવી જ રીતે અનેક દ્રો બને છે; જેમ કે સંસાર અને મેક્ષ અથવા ઉપશમ અને અનુપશમ. આવાં તેમ જ પુણ્યપાપ એ દ્વંદ્ર છે. તે સ` દ્વાજેનાં નાશ પામી ગયાં છે, તે ચંદ્રપ્રભુના મુખચંદ્રનાં મને દશન કરી લેવા દે. પ્રભુ તે મેક્ષમાં બિરાજમાન થઈ ગયા છે, એને કોઈ જાતના સુખ-દુઃખનાં કે બીજા કલ્પી શકાય તેવાં કોઇ દ્વં રહ્યાં નથી. એવા પ્રભુના મુખચ`દ્રને મને જોઈ લેવા દે, એનાં મને દન કરી લેવા દે. હું પછી ધીમે ધીમે તેમની સાથે પરિચય કરીશ. આ સ્તવનમાં દનના મહિમા બતાવ્યા છે. પ્રભુ કેવા છે તેના પરિચય પછીનાં સ્તવનામાં થશે, હાલ તે તેમના મુખચંદ્રને જોઇ લેવાની જ વાત છે. તેમાં એ વાત જણાવી કે એ મુખચંદ્ર ઉપશમરસના કંદ છે અને એમાં કાદવ-કીચડ કોઈ પણ જાતના નથી અને એને કોઈ પણ પ્રકારનાં દ્વંદ્વોના સંબધ અગાઉ હશે તે પણ હાલ તા ગયા છે. તેથી મને એમના મુખચ`દ્રનાં દશ્તન કરી લેવા દે. આ પ્રકારે અશુદ્ધ ચેતના શુદ્ધ ચેતના નામની પેાતાની બહેનપણીને વડાલથી ઉદ્દેશી કહે છે. તે જોઈ લઈ તેનાં દન કરવાના કોડ એને કેમ થયા છે તે હુવે જણાવે છે. (૧)
:
સુહમ નિગેાદે ન દેખી, સખી॰ બાદર પુઢવી આઉ ન લેખિયા, સખી॰ તેઉ-વાઉ પાઠાંતર—પહેલી ગાથા પ્રતમાં બીજી ગાથાને છેડે પૂરી કરી તેને ૧ એક નિર્દે`શ કર્યાં છે. ‘સુહમ સ્થાને ‘સુહુમ ’શબ્દ બે પ્રતમાં છે. ‘ વિસેસ ’ સ્થાને છાપેલ એક પુસ્તક્માં ‘ વિશેસ ' શબ્દ મૂકયો છે. ‘અતિહિ ’ સ્થાને એક પ્રતમાં ‘ અતિહી ’ પાઠ છે. ‘ લેખી’ સ્થાને એ પ્રતમાં · લેષીએ ' પાઠ આપ્યા છે. ‘ ન લેસ ’તે ખલે ‘ ન દેશ ’ પાઠ એક પ્રતમાં છે. ત્રીજા પાદમાં · આઉ ન ’ને સ્થાને ‘ આન ન ' એવા પાઠ આપ્યા છે. (૨) શબ્દા—સુહમ = સૂક્ષ્મ, જે નરી આંખે દેખી ન શકાય તેવી, અત્યંત નાની. નિગેાદે = ચૌદ રાજલામાં ઠાંસી ઠાંસીને ભરેલ અવ્યવહારરાશિના એકે દ્રિય જીવો. ન દેખીએ = ન દેખ્યો, એ મુખરૂપ ચંદ્રમા ન દેખ્યો, ન જોયા, ન પરખ્યા. બાદર = આંખે દેખી શકાય તેવી, બાદરનિાદમાં; નિાદમાં શબ્દ અધ્યાહાર છે. અતિહિ = ધણી, ખૂબ, વધારે. વિસેસ = વધારે, એટલે બાદરનિગેદમાં પણ જે મુખચંદ્રને ખાસ વધારે રીતે ન જોયું, ન દેખ્યું, ન જાણ્યું. પુઢવી = પૃથ્વીકાય, એકેંદ્રિય પૃથ્વીના જીવા. આઉ = પાણી, જળ,
અતિહિ વિસેસ; સખીન લેસ. સખી- ૨
ܕ