________________
૧૭૮ ]
શ્રી આનંદઘન-ચાવીશી
તેના ભાગ. એવા જે આંતરે તેના ભંગ થાય તેને જ ભલે અંગ કહીએ; અથવા એ જ શ્રુતઆગમનું અંગ. એ રીતિ પતિ જને એ કરણના જનવિધિ કહ્યો. અનુક્રમ તેના અંધ વિના ઉદય યાગ્ય તેની જ ઉદીરણા અને અનાદિ બધ અપેક્ષાએ તે સત્તા ઇત્યાદિકે અને ત્રીજો સંસારીકરણ હેતુરૂપ તે પરકરણ જીંજન તે અંતર ભાંજે. (૫)
વિવેચન—કમ સાથેનો સબંધ તે જીંજનકરણ જ્ઞાનવિમળસૂરિના કહેવા પ્રમાણે, કરણ ત્રણ છે. જ્ઞાનકરણ, જનકરણ અને ગુણુકરણ. આત્માનું કમ સાથે જોડાવું તે જનકરણ. અહીં સ્તવનની શરૂઆતમાં પ્રભુ સાથે આટલા બધા આંતર કેમ પડી ગયા તેને જવાબ આપે છે. મેં હવે જાણ્યું છે, કે આ કર્મીનું આત્મા સાથે જોડાવું થયું તે કારણે મારે પ્રભુ સાથે આંતરે પડી ગયા છે. આ છેટું, ગુણુકરણે કરીને તેને ભંગ થઈ શકે તેમ છે. આત્મા તેના અસલ ગુણેાની અંદર વર્તે તે ગુણકરણ કહેવાય. આંતરો પડે છે તે આ ગુણુકરણ દ્વારા તૂટી જાય. ત્રીજું જ્ઞાનકરણ, જે જાણવાની વાત છે. વસ્તુને વસ્તુ તરીકે આળખાય તે જ્ઞાનકરણ કહેવાય. આ ગુણુકરણે કરી જ્યારે આત્મા પોતાના મૂળગુણુમાં રમણ કરે ત્યારે નવીન કમ બંધાતાં નથી. તેથી પ્રભુ સાથે પડેલ આંતરું પણ ભાંગવાના ઉપાય એ છે કે જીંજનકરણ થવા ન દેવું. આવી રીતે જ્યારે કર્મો અટકી જશે અને જુંજનકરણ થશે નહિ ત્યારે ભગવાન સાથેનું પડેલું છેટાપણું દૂર થશે. અને એ આંતરું ભાંગવાના આ જ અમેાઘ ઉપાય છે.
જ્યારે નવીન કર્મોના બંધ ન થાય અને આ રીતે આત્મા ભારે થતા અટકે, તે આંતરુ ભાંગવાનો રામબાણ ઉપાય. તેમાં પણ જ્યારે આત્મા સવરમાં વતા હાય, એટલે એ અષ્ટપ્રવચનમાતાને પાળતો હાય, બાર ભાવના પૈકી પેાતાને અનુકૂળ ભાવના ભાવતા હોય, દશ યતિધર્મીમાં ઉઘુક્ત હોય, ત્યારે જરૂર એ નવાં કમ" ખાંધતા નથી. તે આસ્રવ રહિત થાય છે અને સંવરમાં પ્રવતી ગુણકરણ કરે છે. અટલે નવીન ધ થતા અટકાવવા એ આંતરી ભાંગવાનો રામબાણ ઉપાય છે એમ મને વિચાર કરતાં માલૂમ પડે છે. આ જનકરણ અટકાવવું એ આંત ભાંગવાનો સરસ ઉપાય છે એમ મને જણાય છે. પતિ માણસોએ એ રામબાણ ઉપાયને અનેક સ્થળે બતાવ્યા છે. આપણે ચેગબત્રીશી', ધેાગબિન્દુ' કે ‘યોગશાસ્ત્ર' વગેરેમાંના કોઈ પણ ગ્રંથ વાંચીએ તે તે પણ આ જનકરણને અટકાવી શુકરણ કરવાનું કહે છે.
આ જીવનમાં જો સફળ પ્રયાગ થાય તે સ`સારયાત્રા સફળ નીવડે છે અને ભવને ફેશ સફળ થાય છે, નહિ તો પછી જેમ અનાદિકાળથી આ જીવ એક ખાડામાંથી ખીજા ખાડામાં પડતા આવ્યો છે, તેનું પુનરાવર્તન જ થાય છે. એ ખાડા અટકાવવા એ આપણા મૂળ ઉદ્દેશ છે અને તેના વ્યવહુારપણામાં આ ભવની સફળતા છે. આ સ્તવનની શરૂઆત કરતાં એ આંતરો કેમ પડચો એ સવાલ થયા અને એ આંતરી કેમ ભાંગે તેનો ઉપાય આખરે આપણને પ્રાપ્ત થાય છે અને તે ઉપાય અજમાવવાની આપણી ફરજ છે. (૫)