Page Text
________________
૪ શ્રી અભિનંદન જિન સ્તવન
[ ૧૪૩
દનપ્રાપ્તિને પરિણામે પ્રાણીમાં દશ પ્રકારના વિનયગુણા આવી જાય છે. એ દશ વિનય સદ્ગુણાની નિર્મળતાને અંગે પ્રાપ્ત કરવા યેાગ્ય ગણાય છે. અત્રે દસ પ્રકારના વિનયને નામનિર્દેશ કરી જઈએ. નીચે જણાવેલ દશામાંથી બને તેટલાને તેમના સ્થાનને યાગ્ય માન આપવાથી અને તેમને અનુકૂળ થવાથી પોતાના ગુણુની નિર્મળતા થાય છે. એ દશનાં નામેા આ પ્રમાણે છે :—
6
(૧) આકરાં કર્યાં પર વિજય મેળવી દુનિયાને ઉપદેશ આપનાર ‘અરિહંત '; (૨) સવ કર્માના ક્ષય કરી મૂળ-અસલ આત્મદશા પ્રાપ્ત કરનાર · સિદ્ધ '; (૩) પ્રભુની ગેરહાજરીમાં તેમના પ્રતીક માટેનું સ્થાન તે · ચૈત્ય '; (૪) વિશુદ્ધ જ્ઞાન દ્વારા આત્મસ્વરૂપ અને ક્રિયામા બતાવનાર ‘ શ્રુત ’; (૫) નય, નિક્ષેપ, સપ્તભંગી, આત્મદશા, વીતરાગભાવ બનાવનાર ધર્મ '; (૬) મોક્ષમાર્ગીના સાધક, બાહ્ય ઉપાધિના ત્યાગી, આદશ આરાધક : સાધુ ’; (૭) સાધુ-સમુદાયને આચાર શીખવે, પોતે પાળે, વંની નિયામણા કરે તે · આચાય' '; (૮) ધર્માંનાં અંગા વગેરેના અભ્યાસ કરનાર-કરાવનાર, અપઢાવનાર ઉપાધ્યાય '; (૯) ધર્મના દ્રવ્યાનુયાગચરણયાગના ઉપદેશ આપનાર વક્તા તે ‘ પ્રવચની ’; (૧૦) જેની પ્રાપ્તિના આપણે આ સ્તવનમાં વિચાર કરી રહ્યા છીએ તે ‘ દર્શન.’
6
આ દશે પ્રકારના વિનયના વિચાર કરતાં જેમાં ‘ દર્શીન ' કેન્દ્ર સ્થાને છે, તેમાં આંતર શક્તિ કેટલી વૃદ્ધિ પામતી જાય છે, તે ગ્રાહ્યમાં લેતાં એનું મહત્ત્વ સમજાય છે અને એના વિચાર કરતાં દૃર્શીનની તલસના, જે આ સ્તવનની શરૂઆતથી જાગતી જતી બતાવી છે; તે ખૂબ વધી જાય છે અને તે મેળવવા વધારે વધારે જિજ્ઞાસા જામતી જાય છે.
ભગવાનને કહે છે કે આપના દનને પ્રાપ્ત કરવાની મારી તલસનારૂપ કામ હું હાથમાં લઈને બેઠો છું, તે જો પાકી જાય, જો તે કામ થઈ જાય, તો મારા જન્મ-મરણનો ત્રાસ આળસી જાય અથવા એનું તરસણુ થઇ જાય, એની કાપણી થઈ જાય.
• દરસન દુર્લભ ’—દનપ્રાપ્તિની દુર્લભતા આ આખા સ્તવનમાં ગાઇ છે. જો આપના દનની પ્રાપ્તિનું કામ થઇ જાય તો જનમ-મરણના ત્રાસ મટી જાય. વસ્તુની મહત્તા લાગી અને સાથે એની દુર્લભતા લાગી, એટલે આ તે વામનજીને ઝાડ પર લકટતુ અમૃત જેવું આમ્રફળ મેળવવાની સ્થિતિ થઇ. એ ફળને મૂકયુ' જાય નહિ અને સહજભાવે એ પ્રાપ્ત થઈ શકે તેમાં શ્રેણી વિષમતા દેખાણી.
સુલભ કૃપા થકી ’—પણ એ દર્શીન મારા આનંદઘન દેવ ! આપની કૃપાથી સુલભ થાય તેમ છે. આ કૃપાની હકીકત ખૂબ વિચારણા માગે છે જ્યાં સૃષ્ટિકર્તા ઇશ્વર માનવામાં આવે ત્યાં તે ઈશ્વર-અનુગ્રહ કે ભગવાનની કૃપાથી કોઇ પણ વસ્તુની પ્રાપ્તિ થઈ શકે એ વાત સમજાય તેવી છે, પણ અનાદિ સૃષ્ટિ માનનાર જૈન તત્ત્વજ્ઞાનમાં ભગવાનની કૃપાને શું સ્થાન હોઈ શકે, તે ખાસ વિચારણીય પ્રશ્ન છે. આ આખા પ્રશ્નની વિચારણા, પ્રસ`ગ ઉપસ્થિત
6
| SR No. | 005730 |
| Book Title | Anandghan Chovisi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Motichand Girdharlal kapadia, Ratilal D Desai |
| Publisher | Mahavir Jain Vidyalay |
| Publication Year | 1985 |
| Total Pages | 540 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 12 MB |