________________
૩: શ્રી સંભવનાથ સ્તવન
[૮૭ (1) એના દેવ ટળતા જાય છે, (૨) એની દૃષ્ટિ ખૂલતી જાય છે અને એને (૩) શુદ્ધ પ્રવચનની વાણીના શ્રવણને પ્રસંગ પ્રાપ્ત થાય છે. એ ઉપરાંત એને શું શું થાય તે હજુ આગળ વિસ્તા
પરિચય પાતિક ઘાતક સાધુશું રે, અકુશલ અપચય ચેત; ગ્રંથ અધ્યાતમ શ્રવણ મનન કરી રે, પરિશીલન નય હેત. સંભવે. ૪
અર્થ—(એમ થાય ત્યારે) પાપ નાશ કરનાર સાધુ સાથે પશ્ચિય વધતો ચાલે અને મન સંબંધી અકલ્યાણકારિતાને ઘટાડે થતું જાય અને આત્મિક વિચારણા કરનાર (અધ્યાત્મના) થેનું સાંભળવાનું અને વિચારવાનું, આત્મિક સેવન માટે અને દૃષ્ટિબિન્દુ ધારવા માટે
બની આવે. (૪)
- ટબે–તે વારે (ત્યારે) પાતિકના ઘાતક એટલે અશુભ કર્મને હણે એવા સાધુને પરિચય કરે તે વારે અકુશળ-માટે સંકલ્પ ન જડે તે અકુશળ કહીએ; એને અપચય એટલે નાશ કરે એવું ચિત્ત થાય તે વારે (ત્યારે) અધ્યાતમ ગ્રંથ-જ્ઞાન-દર્શનચારિત્રાદિકની જ્યાં સુગમતા એવા જે ગ્રંથ–આપ્તપ્રણીત, તેને અધ્યાત્મ ગ્રંથ કહીએ. તેનું શ્રવણ-સાંભળવું, મનન એટલે વિચાર, તેણે કરી સકળ નય-નંગમાદિક હેતુ ઉપાદાન અસાધારણ, કારણદિક, તેની પરિશીલના સ્યાદ્વાદમુદ્રાએ અભિગ્રહાદિ હઠરહિતપણે સેવે. (૪) - વિવેચન-તઘોગ્ય ભૂમિકાની તૈયારી થાય ત્યારે બીજી કઈ કઈ બાબતે બને તે બતાવે છે. ધ્યાનમાં રહે છે, અંતિમ પુગળપરાવર્તામાં ત્રીજું કારણ થયા પછી આ હકીકત બને છે. કઈ પ્રાણી સન્મુખ થયેલ છે કે નહિ તેને નિર્ણય કરવા માટે પણ આ બાબતે ઉપયોગી છે, એ પ્રગતિનું નિદર્શન કરાવનાર છે અને પ્રગતિપષક છે. આ ગાળામાં પ્રગતિપષક અને નિદર્શન ત્રણ બાબતે તરફ ધ્યાન ખેંચ્યું છે તે આ પ્રમાણે છે :
. સત્સંગતિ-સાધુપરિચય જ. માનસિક અકુશળતાને નાશ. . અધ્યાત્મગ્રંથનું પરિશીલન. આ ત્રણે બાબતે ખૂબ મહત્ત્વની છે અને તેટલા માટે ખૂબ વિચારણા માગે છે. આપણે એ પ્રત્યેકને વિચારીએ –
- પાઠાંતર–પાતિક – પાતક. ઘાતક – ઘાતિક. સાધુરું – સાધશું. મનન – મનને. પરિશીલન – પરિમલનયનય હેત. (૪) આ શબ્દાર્થ–પરિચય = સહવાસ, ઓળખાણ. પાતિક = પાપો. ઘાતક = નાશ કરનાર, દૂર કરનાર સાધુણું = સાધુ-ત્યાગી સાથે અકુશળ = પરિણામે નહિ સારું, અકલ્યાણકારી. અપચય = ય હાનિ, ઘટાડે. ચેત = ( વિશેપણ) ચિત્ત સંબંધીની, મન સંબંધી; (નામ) ચિત્તવૃત્તિ. ગ્રંથ = પુસ્તક, શાસ્ત્ર. અધ્યાતમ = અધ્યાત્મ, આત્મા સંબંધી. શ્રવણ = સાંભળવું તે. મનને = ચિંતવને, વિચારણા કરી = કરવામાં આવે પરિશીલન = દીધ" સેવન, કોઈ પણ વિષયને સારી રીતે સેચી – વિચારીને ધ્યાન પર લે, ભેટવું તે. નન્ય = દષ્ટિબિન્દુ, કારણ-વિચારણ, હેત = હેતુઓ, માટે. (૪).