________________
યશોવિજયજીનું વ્યક્તિત્વ D ૪૩
યશોવિજયજીના વ્યક્તિત્વઘડતરમાં આનંદઘનજી જેવા અલગારી, મસ્ત મહાત્માની અસર દેખાય છે. યશોવિજયજી આનંદઘનજીના પરિચયમાં આવ્યા હોવાની પ્રતીતિ તેમની હિંદીમાં રચેલી અષ્ટપદીમાં થાય છે ?
જશવિજય કહે સુન હો આનંદઘન, હમ તુમ મિલે હજૂર, આનંદઘનજીના પોતાના પર પડેલા પ્રભાવની કબૂલાત કરતાં યશોવિજયજી નોંધે છે : એરી આજ આનંદ ભયો મેરે, તેરી મુખ નિરખ નિરખ,
રોમ રોમ શીતલ ભયો અંગો અંગ. શુદ્ધ સમજણ સમતારસ ઝીલત, આનંદઘન ભયો અનંત રંગ – એરી એસી આનંદદશા પ્રગટી ચિત્ત અંતર, તાકો પ્રભાવ ચલત નિર્મલ ગંગ, વાહી ગંગ સમતા દો મિલ રહે, જયવિજય ઝીલત તાકે સંગ – એરી
પારસમણિના સંગથી લોખંડ સુવર્ણ બને તેમ આનંદઘનજીના સમાગમથી પોતે તેમના જેવા બન્યા એમ યશોવિજયજી નોંધે છે. આનંદઘનજીના પરિચયથી યશોવિજયજીની અધ્યાત્મવૃત્તિ બળવત્તર બની. આનંદઘનજી જેવા યોગનિષ્ઠ અનુંભવીના સમાગમથી યશોવિજયજીને અધ્યાત્મમાં વધુ રસ કેળવાયો. અનુભવાધિકારના શ્લોક : ૧૮માં તે કહે છે : “શાંત હૃદયવાળાને શોક, મદ, કામ, મત્સર, કલહકદાગ્રહ, વિષાદ અને વેર ક્ષીણ થાય છે. આ બાબતમાં અમારો અનુભવ જ સાક્ષી છે.” “અધ્યાત્મસાર'ના ઘણા શ્લોકો પરથી જણાય છે કે યશોવિજયજીને પરમાત્માનો સાક્ષાત્કાર થયો હતો. તેમણે નોંધ્યું છે ?
બ્રહ્મજ્ઞાનીના વચનથી પણ અમે બ્રહ્મના વિલાસને અનુભવીએ છીએ.” (અનુભવાધિકાર, શ્લોક ૨૬)
યશોવિજયજીની આધ્યાત્મિક વૃત્તિએ તેમને નિર્ભયતા બક્ષી હતી. જ્ઞાનની ઉપાસના અને ધ્યાનની લગનીને પરિણામે કદાચ તેઓ સાધુપણાના ક્રિયાકાંડમાં ઊણા ઉતર્યા હશે. ત્રેપન વર્ષની નાની વયે સંવત ૧૭૪૩માં યશોવિજયજી ડભોઈમાં અનશન કરી કાળધર્મ પામ્યા.
ऐंकारजापवरमाप्य कवित्ववित्त्ववांछासुरद्रुमुपगंगमभंगरंगम् ।
सूक्तैर्विकासिकुसुमैस्तव वीर, शम्भोरम्भोजयोश्चरणयोर्वितनोमि पूजाम् ।। કવિત્વ અને વિદ્વત્તાની વાંછાને પૂરી પાડનાર કલ્પવૃક્ષરૂપ અભંગરંગવાળો (કારના જાપનો વર ગંગાતટે પામીને વિકસિત કુસુમરૂપી સૂક્તો વડે હે વીર ! આપ શંભુના ચરણકમલોની પૂજા રચું છું.
ઉપાધ્યાયયશોવિજય (ચાયખંડખાઘ)
