________________
૪૧
ધુને માટે બિલકુલ નિષિદ્ધ છે. સુતરાં, દેવદ્રવ્યની વૃદ્ધિ માટે તેવાં સાધને નવાં ઉત્પન્ન કરી શકાય નહિં, હા, પોતાની મેળે કોઈ ગૃહસ્થ તેવી વસ્તુઓ આપે, તો ખુશીથી દેવમંદિરો–મૂર્તિયોના સાધન માટે તેનો ઉપયોગ થઈ શકે અને તે વસ્તુઓનો નાશ થતો હોય, તે સાધુ કે ગૃહસ્થ-કોઈથી તેની ઉપેક્ષા કરી શકાય નહિં, અને કરે તો જરૂર પાપનો ભાગી થાય.
અત્યાર સુધીના વૃત્તાન્ત ઉપરથી દેવદ્રવ્યની વૃદ્ધિના ઉપાયો શાસ્ત્રીય દ્રષ્ટિએ આપણે સારી પેઠે જોઈ ગયા. તેમાં પણ એક વાતનો ખુલાસો હજૂ પણ કરવાની ઈચ્છા થાય છે. અને તે એકે–સૌથી પહેલાં દેવદ્રવ્યની વૃદ્ધિના જે ઉપાયો બતાવવામાં આવ્યા છે, તેમાં વનશુદિના પાઠમાં “વાતરકોલિના વા? એમ પણ કહેવામાં આવ્યું છે. અર્થાતુ ઘરેણું રાખવા પૂર્વક દેવદ્રવ્ય વ્યાજે ધીરીને પણ દેવદ્રવ્યની વૃદ્ધિ કરવાનું કહ્યું છે. આની સાથે બીજા શાસ્ત્રકારો ક્યાં સુધી મળતા થાય છે, તે આપણે જોઈએ.
જે કે–દેવદ્રવ્યની વૃદ્ધિને માટે સૌથી સારામાં સારો અને સર્વ સાધારણ ઉપાય તે “અપૂર્વ-અપૂર્વ વસ્તુઓ (દ્રવ્ય) નાખવાનો કહ્ય” તેજ છે, અને આપણે પહેલાં જોઈ ગયા છીએ તેમ-પંદરકર્માદાન અને વ્યાપારને છોડીને સવ્યવહારથી જ દેવદ્રવ્યની વૃદ્ધિ કરવાની છે; પરન્ત શ્રદ્ધાધિકારના કહેવા પ્રમાણે કેટલાક આચા
ને એવો પણ મત છે કે–શ્રાવકોને છોડીને બીજા કોઈની પાસેથી વધારે કિંમતનું ઘરેણું ગ્રહણ કરીને વ્યાજે ધીરીને પણ દેવદ્રવ્યની વૃદ્ધિ કરવી ઉચિત જ છે. જૂઓ–શ્રાવિધિના પૃષ્ઠ ૭૪ માં શું કહ્યું છે –
___" केचित्तु श्राद्धव्यतिरिक्तेभ्यः समधिकग्रहणकं गृहीत्वा कलांतरेणापि તસ્કૃદ્ધિ તૈિવેચાદુ”
આનો અર્થ આપણે ઉપર જોઈ ગયા. આવી જ રીતનો પાઠ આરમકોઇના પૃષ્ઠ ૭૧ માં પણ આપવામાં આવેલ છે. બીજી રીતે સામવોપના પૃષ્ઠ ૬૮ માં કહ્યું છે –“રેવચં ચાર ન કહ્યું “દેવદ્રવ્ય વ્યાજે ન ગ્રહણ કરવું ? આ શું બતાવે છે ? એજ કેદેવદ્રવ્ય વ્યાજે ધીરવું જોઈએ નહિ. તેમ છતાં પણ કદાચિત વ્યાજે
