SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 653
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ અનિત્યતા ઉદાહરણ નિનન (૨/૧૯) ન્યાયથી અનર્થક અનવગેરેના ગ્રહણની અનુજ્ઞા. અનિત્યતા જ્ઞાપક સંઘાડોશe (૬-૪-૧૩૦) માં ત્તિ પ્રત્યયાંતનું સંખ્યા શબ્દથી પૃથગ ગ્રહણ. વિશેષ સંપત્તિ, vi, aઈ, શેષ છે. આ ન્યાય ઉત્સર્ગ સૂત્ર છે, સરૂપ શબ્દ હોવાથી ઉભયની પ્રાપ્તિ છતે નિયમ માટે છે. ‘નિનન (૨/૧૯) એ ન્યાય આના અપવાદ રૂપ છે. દૂર્વ મુન: (૧-૪-૪૧) માં પ્રતિપદોક્તની જેમ લાક્ષણિક હૃસ્વનું પણ ગ્રહણ, દેવત્તે ! સવિષ્ય૦ (૩-૨-૧૨૨) વડે વિધૂ શબ્દથી કિ આગમ ન થયો. સંભવતઃ શેષ છે. પ્રયોજન પૂર્વવત. આ ન્યાયનો બીજો અર્થ કરાય છે - લાક્ષણિક એટલે વ્યાકરણ સૂત્ર - નિષ્પન અને પ્રતિપદોક્ત એટલે ઉણાદિ નિષ્પન. ત્યારે ઉદા. મઢ (૨-૧-૭૪) થી મદએ હ્ય. રૂપનાં જૂનો ન થાય. દિનાર્થક અનાનનો જ જ થાય. શબ્દ અને અર્થનો ભેદ હોવાથી અપ્રાપ્તવિધિની પ્રાપ્તિ માટે આ ન્યાય છે. જ્યાં લિંગ સહિત - નિર્દેશ હોય ત્યાં તે લિંગ વિશિ. શબ્દનું જ ગ્રહણ થાય અન્ય લિંગ વિશિ. નું નહીં. અહીં પ્રયોજન અનુક્ત છે. છતાં શબ્દથી અને અર્થથી ભેદ હોયને મૂળ ધાતુનું કાર્ય યલુબત્ત ધાતુથી અપ્રાપ્ત હોયને, તેની પ્રાપ્તિ માટે આ ન્યાય છે. નિર્લિન'પદ તિવા વગેરે ચાર સાથે જોડવું. આમ આ ન્યાયનાં મુખ્ય પાંચ અંશો છે. તથા પૂર્વ ન્યાયનો અપવાદ છે. યલબત્ત પ્રયોગની સિદ્ધિમાં આ ન્યાય (અને પૂર્વી ઘણો ઉપયોગી - ઉત્તર ન્યાય - તિવા ગાવાનુ (૧/૧૮) એ આનો અપવાદ છે. અર્થાત તેના ઉદા. માં આ ન્યાયની પ્રવૃત્તિ થતી નથી. આ પ્રમાણે અન્યત્ર પણ સમજી લેવું. ૧: નથી - ૨. સત્ ની જેમ માત્ામાં પણ જિતિલાબૂથ: ૦ (૪-૩-૬૬) થી ૬ નિર્દિષ્ટ સિત્તનો ધુપ અને નિષેધ થયો. ૩. નૃત્ત ની જેમ નીવૃતામાં પણ હીયઐતિઃ વતયો: (૪-૪-૬૧) થી અનુ. નિર્દિ, નિષેધ થયો. ક. WE વગેરેની જેમ પદા માં પણ શારિરૂપ વા (૪-૪-૧૧૨). ન ગણ નિર્દિષ્ટ મ-આગમ થયો. છે. નથી ૬૦૫
SR No.005716
Book TitleNyaya Sangraha
Original Sutra AuthorN/A
AuthorRatnavallabhvijay
PublisherOmkarsuri Aradhana Bhavan
Publication Year2001
Total Pages688
LanguageGujarati
ClassificationBook_Gujarati
File Size15 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy