Page Text
________________
પણ છે. વાંક શરીરનો નથી. શરીર એ જ પરમાણુઓનું બનેલું છે. પદાર્થ માત્ર તેના ગુણધર્મો પ્રમાણે વર્તે છે. તેમાં આપણે કંઈ રાગ-દ્વેષ રવા જેવું નથી પણ આપણે જે અશુચિની વાત સમજવાની છે તે આત્માની અશુદ્ધિની. શુદ્ધ એવા આત્માના સ્વરૂપને આપણે વીસરી ગયા છીએ અને કર્મથી મલિન થયેલો આત્મા સંસારમાં રખડ્યા કરે છે. વિધ-વિધ રીતે પીડાય છે. મોહને વશ થઈને તે પોતાના શુદ્ધ સ્વરૂપને ગુમાવી બેઠો છે. કર્મના કીચડમાં રગદોળાયેલો હોવા છતાંય તે તેમાંથી બહાર નીકળવા તત્પર થતો નથી. જીવને કર્મની અશુચિ સમજાઈ જાય અને આત્માના શુદ્ધ સ્વરૂપનું, તેના દૈવતનું, તેની દેદીપ્યમાન અવસ્થાનું તેને ભાન થઈ જાય પછી અનંત શકિત અને સામર્થ્યનો સ્વામી એવો આત્મા, આળસ દૂર કરીને કર્મનો કીચડ દૂર કરવા મેદાને પડે છે. અશુચિ ભાવનાનું આ મહત્ત્વ છે. આ ભાવનાનું ચિંતન કરતો જીવ પોતાના શુદ્ધ સ્વરૂપ પ્રાપ્ત કરવા તત્પર થઈ જાય છે.
એક વાર કર્મનો કીચડ દૂર કરવાનો જીવને વિચાર આવે અને પોતાના શુદ્ધ સ્વરૂપમાં આવી જવાની ઉત્કંઠા જાગે પછી જીવ જાગ્રત થઈ જાય છે. ત્યાર પછી તે નવો કર્મકીચડ પોતાની અંદર આવવા નથી દેતો. કચરાને રોકવા જેમ ઘરમાં કમાડ બંધ કરીએ છીએ તેમ કર્મરૂપી કચરાને આવતો રોકવા જીવ પોતાની વાસનાઓને મૂકવા માંડે છે. કષાયોને પાતળા કરી નાખે છે. બહારનો કચરો કે અશુદ્ધિ આવતાં રોક્યા પછી જીવાત્મા પોતાને વળગી રહેલી અશુદ્ધિનો - કર્મનો વિચાર કરે છે અને તેને ધોઈ નાખવા, તેને ખોતરી કાઢવા જપ-તપ-ધ્યાન-ધારણા ઇત્યાદિ અનુષ્ઠાનોમાં લાગી જાય છે. કર્મકીચડનું આત્મા સાથે લાગવું તેને આસવ કહે છે. કર્મને આત્મા ઉપર લાગતાં રોકવાં એટલે કે કર્મના પ્રવેશને રોકવો તેને સંવર કહે છે. આત્મા સાથે ઓતપ્રોત થઈને પડેલાં કર્મોને ખોતરીને ઉખાડી નાખવાં તેને નિર્જરા કહે છે. આમ આસવ, સંવર અને નિર્જરા - ત્રણે ભાવનાઓ કર્મલક્ષી છે. જીવનો કર્મનો સંસર્ગ કેવી રીતે થાય છે તે બધી વાતો આસ્રવ ભાવનામાં વિચારવામાં આવે, કર્મને કેવી રીતે રોકી શકાય તે બાબત સંવરમાં વિચારવામાં આવે અને લાગેલાં કર્મોને કેવી રીતે આત્માથી અલગ કરી જૈન ધર્મનું હાર્દ
૯૫
| SR No. | 005714 |
| Book Title | Jain Dharmnu Hard |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Chandrahas Trivedi |
| Publisher | Gurjar Agency |
| Publication Year | 2014 |
| Total Pages | 130 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 10 MB |