________________
ઢ પ્રાતિહ
૩૧
એક જ છે. દુન્યુલિના અથ ગુજરાતી સાથે જોડણીકોશ”માં “એક જાતનું નગારૂ, ભેરી ” એમ સૂચવાયેલ છે. લક્ષ્મણ રામચન્દ્ર વૈદ્યકૃત "The Standard Sanskrit English Dictionary "Hi એના અર્થ “ A sort of large kettle-drum '' કરાયા છે. ‘દુન્દુભિ' શબ્દ વેણીસંહારમાં અને ધ્રુવશ (સ. ૯, Àા. ૧૧)માં વપરાયેલા છે. દુન્દભિનું પ્રાકૃત રૂપ એનુ એ જ છે. એને પ્રાકૃત પર્યાય ‘દુદુદ્ધિ' છે અને તે અજિયસન્તિથય
,,
અભિધાનચિન્તામણિના ખીન્ન કાંડના ૨૦૭મા પધમાં દુન્દુ ભિને લગતું નીચે મુજબનું ઉત્તરાર્ધ છે ઃ—
“ સ્વાર્ યા:પટોલા મેરી ટુન્ડુમિરાનઃ ॥૨૦૭ી' અમરફાશની ૭૩મા લેાકામાં આ સંબંધમાં નીચે મુજબની યુક્તિ છેઃ—
l
स्यादू यशःपटहो ढक्का भेरी स्त्री दुन्दुभिः पुमान् ।”
એની પછીની પક્તિ નીચે પ્રમાણે છે :—
tr
'आनकः पटहोsस्त्री स्यात् कोणो वीणादिवादनम् ॥ ".
‘દુન્દુભિ'ને ‘ભભા’ કહેવાતી હશે એમ “પાઇયસમÇવા”ના ૭૯૫મા પૃષ્ઠમાં ભંભાના વાવિશેષ, ભેરી' એવે! જે અથ અપાયા છે તે ઉપરથી જણાય છે. આ ‘ભંભા' શબ્દ દેશીનામમાલા (૬-૧૦૦), નાલાધમ્મકહા ( જ્ઞાતાધકથા ) (સુય॰ ૧, અ. ૧૭), વિસેસાવસ્ચયમાસ ( વિશેષાવશ્યકભાષ્ય ) ( ગા. ૭૮ )ની ટીકા, સુમુન્દરીયિ ( સુરસુન્દરીતિ ) ( પર, લે. ૯૬ ), સમ્મત્તસત્તરિ સમ્યકવસતિ) (પત્ર ૧૦૬ ), વિયાહપણત્તિ (સ. ૭, ૩, ૬), પલાસ કે બૃહત્કલ્પભાષ્ય) વગેરેમાં નજરે પડે છે.
人
