________________
૨પર જ્ઞાતપુત્ર શ્રમણ ભગવાન મહાવીર
મહાવીરસ્વામીનાં જીવનચરિત્ર મુખ્યતયા બે પ્રકારના રચાયાં છેઃ (૧) સ્વતંત્ર અને (૨) ગ્રન્થાંશરૂપ. આ બંને આપણા દેશની પ્રશિષ્ટ તેમ જ પ્રાદેશિક ભાષાઓમાં રચાયાં છે એટલું જ નહિ પણ અંગ્રેજી, જર્મન વગેરે વિદેશી ભાષાઓમાં પણ રચાયાં છે. એ પૈકી પ્રાકૃત તથા સંસ્કૃતમાં રચાયેલા - સ્વતંત્ર ગ્રન્થનાં નામો જિનરત્ન કેશ વિભાગ ૧) અને જૈન સાહિત્યને સંક્ષિપ્ત ઇતિહાસ તેમ જ મારાં ત્રણ પુસ્તકે નામે પાઈય (પ્રાકૃત ભાષાઓ અને સાહિત્ય, જેને સંસ્કૃત સાહિત્યને ઇતિહાસ (ખંડ ૨, ઉપખંડ ૧), DCGM (Vol XIX, Sec. 2)માં સેંધાયેલા છે. એમાંનાં કેટલાક ગદ્યમાં તે કેટલાક - પદ્યમાં તે કઈ કઈ ઉભય સ્વરૂપે જાયાં છે.
ગુજરાતી સ્વતંત્ર ગ્રન્થ મોટે ભાગે ગદ્યમાં છે. શ્રી હીરાચંદ ક. ઝવેરીએ રચેલું ત્રિભુવનતિલક પદ્યમાં છે. - ગુજરાતીમાં તે શું પણ આપણે ત્યાંની કેઈ પણ અન્ય
પ્રાદેશિક ભાષામાં પણ એના જેવી બીજી કૃતિ રચાયેલી - જાણવામાં નથી. અંગ્રેજીમાં મહર્ષિ બુદ્ધનું પદ્યાત્મક જીવનચરિત્ર આલેખાયું છે પરંતુ મહાવીરસ્વામી માટે તેવું કાર્ય થયું છે ખરું?
- ૫૪ અથવા ૬૩ મહાપુરુષ-શલાકા પુરુષને લગતા સંસ્કૃત : અને પ્રાકૃત (અપભ્રંશાદિ માં જે જીવનચરિત્ર આલેખાયાં છે તેમાં મહાવીરસ્વામીના જીવનચરિત્રને પણ સમાવેશ કરાયેલ છે.
આ થઈ ગ્રન્થાંશની વાત. આની નોંધ મેં મારા ઉપર્યુક્ત ત્રણ -પુસ્તકમાં લીધી છે.
