________________
દેવાયની દેશના
૧૭, દેશનાની સનાતનતા અને સત્યતા
સમર્થ યોગીશ્વર મહાવીર માલકોશ રાગથી રગિત જે દેશનારૂપી દીપક પ્રગટાવ્યું હતું તેને આજે લગભગ પચીસસો વર્ષનાં વહાણાં વાયાં છે પરંતુ આ દીપકની જાતિ જરા યે ઝાંખી પડી છે કે? એને દિવ્ય પ્રકાશ આજે પણ અનેક મુમુક્ષેના જીવનમાં અનેરી સહાયતા આપી રહ્યો નથી કે? આ પ્રભાનું-પ્રકાશનું-રોશનીનું વર્ણન કરવું એ સેના પર ઢળ ચડાવવા જેવું છે. - જે આધુનિક વિજ્ઞાનશાસ્ત્રોની સંશોધિની પ્રભા (searchlight) આગળ કેટલાંક દર્શનેનાં મંતવ્યોને પ્રકાશ નિસ્તેજ થયેલે કહેવાય છે તેની પણ પ્રભા આ દેશનાની દુતિ આગળ તે પાણી ભરે છે. વિજ્ઞાન જરૂર કેટલાંક એવાં ત પ્રકાશ્યાં છે કે જે જાણીને આ જગત્ ચકિત થાય છે પરંતુ તે જ ત વીરની વાણીરૂપ વેણીમાં ક્યારનાં ચે ગુંથાયેલાં છે. એને વિશેષ નિર્દેશ કરવાનું આ સ્થાન નથી તેમ સમય પણ નથી. (આને ઉલેખ મેં જન” પત્રના રજતમહત્સવના પ્રસંગે તેના અધિપતિ ઉપર મેકલાવેલા લેખમાં કર્યો છે.) અત્યારે તે એકએ વાતને ઇસારે કરી સંતોષ માનીશું. આપ જાણે છે કે પાણી એ હાઈડ્રોજન અને ઓકિસજન (પ્રાણવાયુ) એમ આ પ્રકારના વાયુનું બનેલું છે. આ વાતને નિર્દેશ કરતાં આગમમાં કહ્યું છે કે પાછું વાયુનિજ છે. એવી રીતે પદાર્થોમાં–પૌગલિક દ્રવ્યમાં એક જ જાતનું તત્તવ છે. આ તત્વની સંખ્યા અને ગોઠવણની વિવિધતા એ જ આ બ્રહ્માણ્ડની અન્યાન્ય વરતુઓને આવિર્ભાવ છે. જૈન દષ્ટિ પણ શું આવે
૧૩
