________________
૧૫૬ જ્ઞાતપુત્ર શ્રમણ ભગવાન મહાવીર -ઈન્દ્ર હરિણગમેલી દેવને આ ગર્ભને સિદ્ધાર્થ નૃપતિની ત્રિશલા રાણીના ગર્ભ સાથે અદલબદલ કરવા ફરમાવ્યું અને તેણે તેમ -કર્યું. આ પ્રમાણેની ગર્ભસંક્રમણની ઘટના તે શું અલોકિક નથી ? વસુદેવ (શ્રીકૃષ્ણના પિતાના સાતમા પુત્ર બલરામના સંબંધમાં આવી હકીકત બન્યાને ઉલ્લેખ અજેને સાહિત્યમાં મળી આવે છે. ત્યાં એ નિર્દેશ કરવામાં આવ્યું છે કે કંસની કૂરતાથી બચવાના ઉપાય તરીકે દેવકીના અને રેણિીના ગર્ભોને વિનિમય કરવામાં આવ્યું છે.
ગર્ભાવસ્થામાં માતૃભક્તિ અને દીક્ષા-અભિપ્રહ
જેને દૃષ્ટિ પ્રમાણે ગર્ભાવસ્થામાં પણ મતિ, શ્રત અને અવધિ એ ત્રણ જ્ઞાનથી અલંકૃત શ્રી મહાવીરને એક દિવસ એ વિચાર રજુ કે પોતે હાલવું ચ લવું નડિ કે જેથી પિતાની માતાને એ સંચાલન દુઃખરૂપ ન થાય. આ વિચારથી તેઓ નિશ્ચળ રહ્યા પરંતુ એથી તે તેમની માતાને ગર્ભના અસ્તિત્વ વિષે શંકા થઈ અને તેમણે બૂડતુ કપત કર્યું. આ તરફ પ્રભુનું લક્ષ્ય જતાં તેમણે માતાપિતાના જીવન પર્યન્ત દીક્ષા ન લેવાને અભિગ્રહ કર્યો, કેમકે તેમને એમ ભાસ્યું કે જે માતા ગર્ભાવસ્થાથી તેમના ઉપર આટલે સ્નેહ રાખે છે તે તેમને દીક્ષા સમયથી શરૂ થતે વિરહ તે કેમ જ સહન કરી શકે? - આ ઉપરથી એ ફલિતાર્થ થાય છે કે માતાપિતાને પિતાના તરફથી જરા પણ દુઃખ ન થવા પામે એવું વર્તન સુપુત્રે રાખવું
