________________
શ્રમણ ભગવાન મહાવીરસ્વામીની સાધનાની પરાકાષ્ઠા
સંસારસાગર તરી જવા માટે–મુક્તિ મહિલાના મંદિરે પહોંચવા માટે–અનંત સુખના સ્વામી બનવા માટે જાતજાતના ઉપાયે ભિન્ન ભિન્ન દર્શનકારોએ દર્શાવ્યા છે. જૈન દર્શનકારતું આ સંબંધમાં શું કહેવું છે એ જાણવા માટે આપણી પાસે એક ઉત્તમ સાધન છે. એ સાધન તે શ્રમણ ભગવાન મહાવીરસ્વામીએ દીક્ષા લીધી ત્યારથી માંડીને તે એમને કેવલજ્ઞાન પ્રાપ્ત થયું ત્યાં સુધીમાં “સાધક તરીકે જીવન વ્યતીત કરતાં જે સાધના એમણે કરી તે સંબંધી પજજેસવણાકપમાં અપાયેલું વિસ્તૃત વર્ણન છે. આ વર્ણન એના ૧૧૬મા સુત્તમાં નીચે મુજબ રજૂ કરાયું છેઃ
સા જ મળે માવે મદારીને ગા; રિવાसमिए, भासासमिए, एसणासमिए, पायाणभण्डमत्तनिकखेवणाafમg,૩રવાર-પાસવ---agorafકામિ, मणसमिए, वयसमिए, कायसमिए; मणगुत्ते, वयगुत्ते, कायगुत्ते; શુ ;િ ગુરમવાર; માધે, અમાણે, અમાપ, મા, હને, ઘર, સવારે પરિળિદવુમાસ, શ્રમ, અગ્નિ, छिन्नगन्थे; निरुवलेवे; कंसपाई इव मुक्कतोए; सखे इव निरञ्जणे; जीवे इव अप्पडिहयगई; गगणमिव निरालम्बणे; वाउ इव अप्पडिवहे; लारयसलिल व सुद्धहियए; पुक्खरपत्त व निरुपलेवे; कुम्मे इव गुत्तिन्दिए; स्वग्गिविसाणं व एगजाए; विहग इव विष्पमुक्के; भारण्डपक्खी इव अप्पमत्ते; कुञ्जरे इब सोण्डीरे;
