________________
૧૩૮ જ્ઞાતપુત્ર શ્રમણ ભગવાન મહાવીર કે મહાભારત (૨–૩૧-૧૧)માં ભંગને ઉલેખ છે. એમાં ‘હજારીબાગ” અને “માનભૂમ’ જિલ્લાને સમાવેશ થતે હતે.
(૫) પ્રણિતભૂમિ – L AI (પૃ. ૩ર૦)માં કહ્યું છે કે આ પણિયભૂમિ “રાટ દેશના એક વિભાગ નામે વઈરભૂમિમાં આવેલું એક સ્થળ છે પણ એ કર્યું તે નક્કી કરાયું નથી. “રાઢ’ એટલે “લાઢ. શ્રવ ભ૦ મ૦ (પૃ. ૩૮૫માં એ ઉલ્લેખ છે કે મુશીદાબાદની આસપાસના પશ્ચિમ બંગાળને પહેલાં “રાઢી કહેતા હતા અને “કેટિવર્ષ નગર રાજધાની ગણાતું હતું. ૨પા આયે. દેશમાં રાઢને ઉલ્લેખ છે. જ્યન્તીકેશમાં રાઢનું બીજું નામ સુહ્ય હેવાનું લખ્યું છે પણ જૈન સત્રમાં તે એ બેને ભિન્ન ગણ્યા છે.
(૬) ભદ્રિકા – આ “અંગદેશની એક સુપ્રસિદ્ધ નગરી હતી, શ૦ ભ૦ મ૦ (પૃ. ૩૭૯-૩૮૦) પ્રમાણે ભાગલપુરથી દક્ષિણે આઠ માઇલ ઉપર આવેલું સ્થાન તે જ પ્રાચીન “ભદયા” કે “ભદ્રિકા નગરી હેવી જોઈએ. કેટલાક મુંગેરને “ભદ્રિકા ગણે છે.
[], AI (પૃ. ૨૭૨ માં કહ્યું છે કે પૂર્ણકલશથી કદલીગ્રામ જતાં તેમ જ શાલિશીર્ષથી “મગધ જતાં મહાવીરસ્વામી ભદ્રિકામાં પધાર્યા હતા. રાહુલ સાંકૃત્યાયનના મતે આ નગરી તે “મેંદીર (Monglyr) 8.
(૩) મિથિલા – આ ૨પા આય દેશે પિકી વિદેહની રાજધાની હતી, જે કે મહાવીર સ્વામીના સમયમાં તે વૈશાલી એ વિદેહની રાજધાની હતી અને મિથિલા એક સમૃદ્ધ નગરી હતી. એ સમયે અહીં જનક નામને રાજા હતાં. એ જનક તે
