________________
૧૩૬ જ્ઞાતપુત્ર શ્રમણ ભગવાન મહાવીર માઈલ ઈશાન (ઉત્તર-પૂર્વ) ખૂણામાં આવેલું પ્રાચીન નગર હેવાનું કેટલાક વિદ્વાને કહે છે પણ એ કાશી રાષ્ટ્રમાંની એક પ્રસિદ્ધ નગરી હતી એમ જૈન લેખ જોતાં જણાય છે.
આલલિકા” એ રાજગૃડથી “વારાણસી” જતાં વચમાં આવતી નગરી હતી. રાજગૃડુથી “વારાણસી' જતાં તેમ જ વારાણસીથી “રાજગૃહ' જતાં વચમાં મહાવીર સ્વામી આ નગરીમાં મુકામ કરતા હતા.
LL A 1 (પૃ. ૨૬૫)માં કહ્યું છે કે આલભિકાથી મહાવીર સ્વામી કુંડાક સન્નિવેશ ગયા હતા. એક વેળા એઓ વાણિજ્યગ્રામથી આલલિકા” આવ્યા હતા અને “શ્રાવસ્તી ગયા હતા.
બૌદ્ધ સાહિત્યમાં આલભિયાન “આલવી તરીકે ઉલ્લેખ છે. એમાં કહ્યું છે કે એ શ્રાવસ્તીથી ત્રીસ પેજને આવેલી નગરી હતી અને મહર્ષિ બુદ્ધ અહીં ચાતુર્માસ માટે નિવાસ કર્યો હતે.
(૩) ચંપા–જૈન આગમમાં જે રપ આર્ય દેશ ગણાવાયા છે તેમાં “અંગને પણ ઉલ્લેખ છે. એની રાજધાની “ચંપ હતી. મહાવીર સ્વામીના જીવનના પૂર્વ ભાગમાં ચંપામાં જિતશત્ર અને દત્ત નામે રાજાઓનું રાજ્ય હતું જ્યારે એમની ઉત્તરાવસ્થામાં કેણિકનું (અજાતશત્રુનું રાજ્ય હતું. શ્ર૦ ભર મર પૃ. ૩૨૯) પ્રમાણે ચંપા પટનાથી પૂર્વમાં–કંકઈ દક્ષિણમાં લગભગ સેકસ ઉપર આવેલી હતી. આજકાલ એને “ચંપાનાલા કહે છે અને એ સ્થાન ભાગલપુરથી ત્રણ માઈલ દૂર પશ્ચિમમાં છે.
|L A I (પૃ. ૨૭૫)માં કહ્યું છે કે ભગવતી પ્રમાણે આ આગમના પાંચમા સયગના પહેલા અને દસમા ઉદેસરની પ્રરૂપણુ મહાવીરસ્વામીએ ચંપામાં કરી હતી. વિશેષમાં
