________________
[૧૧] વરવર્ધમાનસ્વામીના વર્ષાવાસ
શ્રમણ ભગવાન મહાવીરસ્વામીનાં વિવિધ નામે છે. એમાં બે નામ મુખ્ય છે : (૨) વર્ધમાન અને (૨) મહાવીર યાને વીર. પ્રથમ નામ એમના પિતા સિદ્ધાર્થે જેલું છે અને એ એમના કુટુંબમાં ધનધાન્યાદિની જે વૃદ્ધિ મહાવીરસ્વામી ક્ષત્રિયાણ ત્રિશલાની કુક્ષિમાં આવ્યા ત્યારથી માંડીને એમના જન્મ સમય સુધી થઈ તેને આભારી છે. બીજું નામ આ ચરમ તીર્થકરની વીરતાનું દ્યોતક છે. આ બંને નામને સમાવેશ વિરવર્ધમાનમાં થાય છે અને એ જાતનું નામ કઈ કઈ પ્રાચીન કૃતિમાં જોવાય છે. દા. ત. આયાર (સુય૦ ૨ની ત્રીજી ચૂલિકાની શીલાંકસૂરિકૃત ટીકા. આમ પૂર્વાચાર્યોએ આ નામ એજયું હોવાથી મેં આ લેખના શીર્ષકમાં એને સ્થાન આપ્યું છે. - આ તે શીર્ષકના એક અંશની વાત થઈ. હવે બીજા અંશ વિશે ડુંક કહીશ:
આપણા દેશની પરિસ્થિતિ જોતાં વર્ષના બારે મહિના પગપાળા પરિભ્રમણ માટે અનુકૂળ નથી. વિશેષમાં ત્યાગીએસંન્યાસીઓ-સાધુ સન્ત અહિંસક જીવન જીવવા ઈચ્છે એ સ્વાભાવિક છે. આથી તે પાદવિહારી શ્રમણ “વર્ષા ઋતુમાં ચાર મહિના પૂરતા એક જ સ્થળે ઠરીઠામ રહે–એ દરમ્યાન વિહાર ન કરે તે સમુચિત છે. આ પરાપૂર્વથી ચાલી આવતી પ્રણાલિકાને મહાવીરસ્વામીએ અપનાવી છે. ચોમાસાના ચાર
