________________ [ 9 ] શ્રમણ ભગવાન મહાવીર સ્વામીને સાંસારિક પક્ષ જેન સહિત્યના બે વર્ગ પડાય છેઃ (1) સાંપ્રદાયિક અને (2) અસાંપ્રદાયિક પ્રથમ વર્ગમાં જૈન ધર્મના સર્વાગીણ કે મુખ્ય નિરૂપણને સ્થાન અપાયેલું હોય છે જ્યારે દ્વિતીય વર્ગમાં જૈન ધર્મ-દર્શનથી પ્રાયઃ અલિપ્ત કૃતિઓને સમાવેશ કરાય છે. પ્રથમ વર્ગનું સાહિત્ય ધાર્મિક છે અને એ જેને ઉદ્દેશીને રચાયેલું હોવાથી મોટે ભાગે એને ઉપગ જેને જ કરે છે જ્યારે દ્વિતીય વર્ગનું સાહિત્ય સાર્વજનિક અને સાર્વજનીન હઈ સો કેઈ ઉપગ કરી શકે અને કરે તેવું છે. આમ જૈન સાહિત્યને આ બીજો વર્ગ અસાંપ્રદાયિક (secular ) છે. એવી રીતે જે કંઈ વ્યક્તિ જૈન શ્રમણ કે શ્રમણી બને તેમનાં સગાંવહાલાંને બે રીતે ઉલ્લેખ કરાય છે. દીક્ષા લીધા પૂર્વેના સગાંસંબંધીઓને “સાંસારિક (secular) પક્ષ તરીકે સંસારી સગાંવહાલાં તરીકે નિર્દેશ કરાય છે જ્યારે દીક્ષિત અવસ્થામાંના શ્રમણોના સંબંધીઓને “ધાર્મિક પક્ષ તરીકે ઉલેખ કરાય છે. જૈન શ્રમણને અંગે ગુરુભાઈ, કાકાગુરુ અને દાદાગુરુ એવી સંજ્ઞાઓ વપરાય છે. એક જ ગુરુના શિષ્ય પરસ્પર “ગુરુભાઈ” કહેવાય છે. ગુરુના ગુરુભાઈને “કાકાગુરુ” કહે છે અને ગુરુના ગુરુને “પ્રગુરુ " યાને “દાદાગુરુ” કહે છે. ગુરુના પણ ત્રણ પ્રકાર છેઃ (1) દીક્ષા-ગુરુ, (2) વિદ્યાગુરુ અને (3) નિશ્રા-ગુરુ.
