________________
વિભુ વધ*માનની વૈગ્રહિક વિભૂતિ
૧૧૫
હતા. પગની આંગળીએ ક્રમસરની અને સુસંહત હતી અને એના નખા ઊંચા, પાતળા, લાલ અને સ્નિગ્ધ હતા. પગનાં તળિયાં લાલ અને કમળના દળની જેવાં કેમળ હતાં.
આ પ્રમાણે ઓયપાતિકત્રના ૧૧૬મા સૂત્રના પ્રસ્તુત વિભાગ દ્વારા જેમ પ્રભુના પ્રત્યેક અંગનું આબેહુબ ભાન થાય છે તેવી રીતે કાઇ સપૂર્ણ ઉલ્લેખ અન્ય આગમમાં હોય તે તે મારા લક્ષ્ય બહાર છે. છૂટાછવાયાં વર્ણના તે મળે છે. જેમકે ભગવતીપુત્ર ( શ. ૨, ૭. ૧ )માં આર્ય સ્કન્દકના અધિકારમાં રગૌતમસ્વામી કન્દકની સાથે પ્રભુ મહાવીર પાસે આવે છે તે વખતની પ્રભુની સ્થિતિ નીચે મુજબ આલેખાયેલી છેઃ —
66
તે કાળે તે સમયે મહાવીર વ્યાવૃત્તભેજી હતા એટલે કે સદા ભાજન કરતા હતા. તે બ્યાવૃત્તèાજી શ્રમણ ભગવાન મહા
૧. જુએ ‘આર્હત મત પ્રભાકર'ના સાતમે મયૂખ (પૃ. ૯-૧૧ ).
૨. એમનું વર્ણન ભગવતીસૂત્ર ( શ. ૧ )માં અને એના એ જ પપૂર્વકનું વન પાતિસૂત્ર ( સુ. ૬૨ )માં નજરે પડે છે. આતા ગુજરાતી અનુવાદ તેમ જ મહાવીરસ્વામીના દેહના વર્ણન સબંધી અનુવાદ ભગવતીસૂત્રની પં. પ્રેચરદાસ દ્વારા સંપાદિત આવૃત્તિમાં આપવામાં આવેલ છે. એના અત્ર મેં સાભાર ઉપયાગ કર્યાં છે.
જેમ મહાવીર પ્રભુની પ્રતિકૃતિની આવશ્યકતા છે તેમ ગૌતમસ્વામી ગણુધરદેવની પણ પ્રતિકૃતિ તૈયાર કરવાની જરૂરિયાત છે, કે ધનિક ચેાગ્ય પારિતાષિક જાહેર કરી એ કાર્યને સફળ બનાવી પુણ્ય હાંસલ કરે એ ઇચ્છા.
