Page Text
________________
૪૦ ૦ દાર્શનિક ચિંતન વીતરાગભાવ, કેવળજ્ઞાન અને મોક્ષને પ્રાપ્ત કરવામાં સમર્થ થાય છે, તો પછી તેનામાં માનસિક દોષની સંભાવના પણ કેમ હોઈ શકે ? તેમ જ વૃદ્ધ, અપ્રમાદી અને પરમ પવિત્ર આચારવાળી સ્ત્રીઓમાં શારીરિક અશુદ્ધિ પણ કેમ બતાવી શકાય ? જેને દૃષ્ટિવાદના અધ્યયન માટે યોગ્ય માન્ય તે પુરુષો પણ—જેવા કે સ્થૂલભદ્ર, દુર્બલિક પુષ્પમિત્ર આદિતુચ્છવ, સ્મૃતિદોષ વગેરે કારણોથી દષ્ટિવાદની રક્ષા ન કરી શક્યા. 'तेण चिंतियं भगीणिणं इडढिं दरिसेमि त्ति सीहरुवं विडव्वइ ।' '
– આવશ્યક વૃત્તિ, પૃ. ૨૯૮-૧. 'ततो आयरिएहिं युवलियपुस्समित्तो तस्स वायणारिओ दिण्णो । ततो स्ते कइवि दिवसे वायणं याऊणं आयरियमुवट्ठि भणइ-मम वायणं देंतस्स नासति, जे य सण्णायघरे नाणुप्पेहियं, अतो मम अज्झरतस्सं नवमं पुव्वं नासिहि ति । तोहे आयरिया चिंत्तेति-जइ तव इयस्स परममेहाविस्स एवं झरंतस्स नासइ अन्नस्स चिरनटं चेव ।'
– આવશ્યકવૃત્તિ, પૃ. ૩૦૮. આવી વસ્તુસ્થિતિ હોવા છતાં પણ સ્ત્રીઓ માટે જ ભણવાનો નિષેધ કેમ કરાયો? આ પ્રશ્નનો ઉત્તર બે રીતે આપી શકાય:
(૧) સમાન સામગ્રી મળવા છતાં પણ પુરુષોની સરખામણીમાં પુરુષો કરતાં સ્ત્રીઓનું થોડી સંખ્યામાં તૈયાર થવું, અને (૨) બીજી ઐતિહાસિક પરિસ્થિતિ. . . . - (૧) જે પશ્ચિમ વગેરે દેશોમાં સ્ત્રીઓને ભણવા વગેરેની સામગ્રી પુરુષો સમાન પ્રાપ્ત થાય છે ત્યાંનો ઇતિહાસ જોવાથી આ જાણી શકાય છે કે સ્ત્રીઓ પુરુષોની તુલ્ય થઈ શકે છે; પરંતુ યોગ્ય વ્યક્તિઓની સંખ્યા ત્રીજાતિની અપેક્ષાએ પુરુષ જાતિમાં વધારે થાય છે.
(૨) દિગંબર આચાર્ય કુંદકુંદ સરખાયે પણ શારીરિક અને માનસિક દોષોના કારણથી સ્ત્રી જાતિને દીક્ષા માટે અયોગ્ય ઠરાવી છે.
'लिगम्मि च इत्थीणं, थणंतरे णाहिकक्खेयसम्मि । બળિો સુમો સારો, તાસં વરદ હોડ પબ્લજ્જા !'.
–ષપાહુડગત સૂત્રપાહુડ ગા. ૨૪-૨૫. અને વૈદિક વિદ્વાનોએ શારીરિક શુદ્ધિને અગ્રસ્થાને આપીને સ્ત્રી અને શૂદ્રજાતિને વેદના અધ્યયન માટે અયોગ્ય ઠરાવી “ત્રીશ્રી નાથીયાતામ્” એમ
કહ્યું છે.
| SR No. | 005710 |
| Book Title | Darshanik Chintan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Sukhlal Sanghavi |
| Publisher | Gurjar Granthratna Karyalay |
| Publication Year | 2003 |
| Total Pages | 272 |
| Language | Gujarat |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 17 MB |