________________
૧૦૬ દાર્શનિક ચિંતન પોતાની તરફ મેળવ્યો. રજિએ દેવોનું એવું કામ કર્યું કે તેથી ઇન્દ્ર પ્રસન્ન થઈ . પોતે જ તેનો પુત્ર બન્યો. પછી રજિ ઈન્દિને રાજય સોંપી તપ માટે નીકળી ગયો. પાછળથી પેલા સો રજિના પુત્રોએ ઈન્દ્રનો વૈભવ, યજ્ઞભાગ અને રાજ્ય એ બધું છીનવી લીધું. તેથી ઈન્દ્ર દુઃખી થઈ વાચસ્પતિ પાસે જઈ રજિપુત્રો વિશે ફરિયાદ કરી અને સહાયતા માંગી.
બૃહસ્પતિએ ગ્રહશાંતિ અને પૌષ્ટિક કર્મ દ્વારા ઈન્દ્રને બલિષ્ઠ બનાવી વેદબાહ્ય જૈન ધર્મના આશ્રયથી તે રજિ પુત્રોને મોહિત કર્યા. બૃહસ્પતિએ. બધા રજિપુત્રોને વેદત્રયભ્રષ્ટ કર્યા; એટલે ઇન્દ્ર તે વેદબાહ્ય અને હેતુવાદી એવા રજિપુત્રોને વજથી હણી નાખ્યા. (મસ્યપુ આનંદાશ્રમ. અ. ૨૪, શ્લો. ૨૮-૪૮.)
અગ્નિપુરાણ અગ્નિ કહે છે–પાઠક અને શ્રવણ કરનારને લાભદાયક એવો બુદ્ધાવતાર હવે કહીશ. પહેલાં દેવો અસુરોનું યુદ્ધ થયેલું. તેમાં દેવો હાર્યા. ' જયારે રક્ષણની ઇચ્છાથી દેવો ઈશ્વર પાસે ગયા ત્યારે ઈશ્વર પોતે માયામોહરૂપી શુદ્ધોદનપુત્ર બન્યો.
એ શુદ્ધોદનપુત્રે દૈત્યોને વેદધર્મ છોડાવી મોહિત કર્યા. વેદધર્મ ત્યજેલ બધા દૈત્યો એ જ બૌદ્ધો. બૌદ્ધોથી બીજા પણ વેદબાહ્ય થયા. તે જ માયામોહ શુદ્ધોદનપુત્રનું રૂપ છોડી આહત થયો, અને બીજાઓને આહત બનાવ્યા. આ રીતે બધા વેદવિમુખ પાખંડીઓ થયા, અને તેઓએ નરક યોગ્ય કામો કર્યા? (આનંદાશ્ર. અ. ૧૬ શ્લો. ૧-૪.).
વાયુપુરાણ બૃહસ્પતિ–વ્યવસ્થિત શ્રાદ્ધને નગ્નાદિ જોવા ન પામે, કારણ કે તેઓની દષ્ટિએ પડેલી વસ્તુઓ પિતા કે પિતામહોને પહોંચતી નથી. - સંયુ-ડે કિજવર ! નગ્નાદિ એટલે શું? એ મને યથાર્થ અને નિશ્ચિત કહો. બૃહસ્પતિ કહે છે કે સર્વ ભૂતોનું આચ્છાદન એ વેદત્રયી. જે દ્વિજો વેદત્રયી ત્યજે છે તે નગ્ન.
પ્રથમ દેવાસુરોના યુદ્ધમાં હારેલા અસુરોએ બ્રાહ્મણ આદિ ચાર વર્ણોને પાખંડીઓ કર્યા, એ પાખંડસૃષ્ટિ બ્રહ્માએ કરી નથી.
બે શ્રાદ્ધમાં ભોજન કરનાર, નિગ્રંથ, શાક્ય, પુષ્ટિને કલુક્તિ કરનાર એવા જેઓ ધર્મને નથી અનુસરતા તે જ નગ્નાદિ છે. (વડોદરા દેશી કેળવણી