________________
કર્મ શક્તિશાળી છે પણ ચૈતન્ય તેના કરતાં અનંત શક્તિશાળી છે. જો તે જાગે તો તે કર્મનો પરાભવ કરીને અનંત આનંદમાં સ્થિતિ કરી શકે. જડને શક્તિ આપનાર આપણે જ છીએ. બાકી જડ પાસે પુરુષાર્થની શક્તિ નથી. પુરુષાર્થ કરવાની શક્તિ ચેતન એવા જીવાત્મા પાસે છે. પણ કરુણ વાત એ છે કે એ શક્તિ મોટે ભાગે સુષુપ્ત રહે છે અને તેને કારણે જીવ સંસારમાં રખડ્યા કરે છે. ભલે જીવ અને જડનો સંયોગ અનાદિ કાળનો રહ્યો હોય પણ જડ એ જડ જ રહેવાનું અને ચૈતન્ય એ ચૈતન્ય જ રહેવાનું. છતાંય બંનેનો પ્રભાવ એકબીજા ઉપર પડતો જ રહેવાનો. છેવટે કર્મને કર્મથી મારી હઠાવી તેનાથી કાયમ માટે મુક્ત થઈ જવા માટે જ આ કર્મસાર” છે.
કર્મસાર
૬૫.
