________________
જાય છે. કારણ કે પછી તેમાં ચીકાશ રહેતી નથી.
હવે જો - જીવાત્મા ધર્મ સમજ્યો હોય અથવા તેનામાં રાગ-દ્વેષનાં પરિણામો જ ન હોય કે અલ્પ હોય તો તે સંયમમાં જ વર્તે, અને મન-વચન અને કાયાના યોગોનું ખાસ પ્રવર્તન કરે નહીં કે અલ્પ કરે, તેથી તેને કર્મનો સંયોગ અલ્પ હોય. સાથે સાથે એ વાત સમજી લેવાની છે કે નિમ્ન કક્ષાના અવિકસિત કે અલ્પ વિકસિત જીવો આવો પુરુષાર્થ કરી શકતા નથી કારણ કે તેમનું જીવન સંજ્ઞા પ્રેરિત હોય છે. આ બધું જાણવાનો અને તે માટે પુરુષાર્થ કરવાનો અવકાશ મનુષ્યભવમાં જ વિશેષ મળી રહે છે.
આ બધી વાત જેને સંસાર કઠતો હોય તેને માટે છે. જેને સંસાર ગમતો જ હોય, જેને દુઃખ, દુઃખ જેવું લાગતું ન હોય, જે ઇન્દ્રિયોનાં સુખોને સુખ માનીને જીવતો હોય, દેવ-ગુરુ અને ધર્મમાં જેને શ્રદ્ધા ન હોય તેને માટે કર્મની આ વાતો કામની નથી. જેને માટે જીવન પ્રશ્ન હોય તેને માટે કર્મ એ . ઉત્તર છે.
કોળી રહે છે.
કર્મસાર
૩૧
