Adhyatmamatpariksha Shabdasha Vivechan Part 01

SR No.: 005701
Original Sutra Author: N/A
Author: Pravinchandra K Mota
Publisher: Gitarth Ganga
Publication Year: 2001
Total Pages: 394
Language: Gujarat
Classification: Book_Gujarati
File Size: 9 MB

Page 98

६८
Pथा : १७-१८:१८-२०-२.१..... अध्यात्ममतपरीक्षा.... ગાથાર્થ ઉદયમાં આવેલાં જે રાગ-દ્વેષરૂપ કર્મ અને તેનાથી થતા પરિણામો, તે બંને ભાવરાગદ્વેષ છે. અહીંયાં નયસમવતાર કહીશ.
गाथा :
कोहो माणो दोसो माया लोभो अ रागपज्जाया ।
सङ्गहणयमयमेयं दोसो मायावि ववहारा ॥२०॥ ( क्रोधो मानो द्वेषो माया लोभश्च रागपर्यायौ । सङ्ग्रहनयमतमेतत् द्वेषो मायापि व्यवहारात् ॥२०॥ )
ગાથાર્થ - ક્રોધ અને માન, દ્વેષ છે; માયા અને લોભ, રાગના પર્યાયો છે. આ સંગ્રહનયનો મત છે. વ્યવહારનયથી માયા પણ દ્વેષરૂપ છે.
Duथा :-. . उज्जुसुअस्स य कोहो दोसो सेसेसु णत्थि एगन्तो । .
कोहोच्चिय लोहोच्चिय माणो माया य सदस्स ॥२१॥ ( ऋजुसूत्रनयस्य क्रोधो द्वेषः शेषेषु नास्त्येकान्तः । क्रोध एव लोभ एव मानो माया च शब्दस्य ॥२१॥)
ગાથાર્થ - અને ઋજુસૂત્રને ક્રોધ દ્વેષરૂપ છે અને બાકીનામાં અર્થાત્ માન, માયા અને લોભમાં એકાંત નથી. શબ્દનયને માન અને માયા, ક્રોધ અને લોભ જ છે. (શબ્દનયના મતે ક્રોધ અને લોભ અર્થાત્ રાગ અને દ્વેષ બે જ વિભાગ છે.)
Ns :- नामस्थापनाज्ञशरीरभव्यशरीरद्रव्यरूपा रागद्वेषाः सुगमाः। तद्वयतिरिक्तद्रव्यात्मा रागो द्वेषश्च द्वेधा- कर्मद्रव्यरूपो नोकर्मद्रव्यरूपश्च। तत्राद्यश्चतुर्धा-बन्धपरिणामाभिमुखा योग्यकर्मपुद्गलाः १ प्रारब्धबन्धक्रिया बध्यमानपुद्गलाः २ उपरतबन्धक्रिया बद्धकर्मपुद्गला ३ उदीरणाकरणेनोदीरणा"वलिकोपगता अद्याप्युदयानुऽपगताश्च ४ कर्मपुद्गला इति। नोकर्मद्रव्यरागस्तु सन्ध्याभ्ररागादिर्वैश्रसिकः, कुसुम्भरागादिश्च प्रायोगिक इति द्वेधा। नोकर्मद्रव्यद्वेषस्तु दुष्टवणादिरूपः। भावरागद्वेषौ तु उदयप्राप्ते तत्कर्मणी तदुदयोद्भूतावभिष्वङ्गाप्रीतिलक्षणौ जीवपरिणामौ वा, तत्राप्यभिष्वङ्गस्त्रेधा दृष्ट्यनुरागो, विषयानुरागः स्नेहानुरागश्चेति। तत्र प्रथमः कुप्रवचनाभिनिवेशो, द्वितीयस्तु शब्दादिविषयानुषङ्गः, तृतीयस्तु विषयाद्यनधीनोऽविनीतेष्वपि सुतबान्धवादिषु ममत्वपरिणाम इति।
मी 'उदीरणाकरणेनोदीरणावलिकोपगता' ५। छ त्यो 'उदीरणाकरणेनोदयावलिकोपगता' 416 मासे छे.
ટીકાર્ય નામ, સ્થાપના, જ્ઞશરીર, ભવ્ય શરીર, દ્રવ્યરૂપ રાગ-દ્વેષ સુગમ છે. તદ્ગતિરિક્ત દ્રવ્યરૂપ રાગ અને લેષ બે પ્રકારે છે. A-7