Adhyatmamatpariksha Shabdasha Vivechan Part 01

SR No.: 005701
Original Sutra Author: N/A
Author: Pravinchandra K Mota
Publisher: Gitarth Ganga
Publication Year: 2001
Total Pages: 394
Language: Gujarat
Classification: Book_Gujarati
File Size: 9 MB

Page 170

૧૪૧
ગાથા : ૩૬ . . .
. અધ્યાત્મમત પરીક્ષા...... દી અહીં દિગિચ્છાનો અર્થ ક્ષુધા છે અને તૃષ્ણાનો અર્થ તૃષાઋતરસ છે.
...
........!!!
ટીકા -વીવત્સલોવિન ચરિત્રણેવનેતિતવમાં તક્ષિguપોથિંતતિપર્વનુયો नग्नाढ्यस्य गगनमेवावलोकनीयं स्याद्।
ટીકાર્ય -“દિ' જો લજ્જા અને ઉત્સાના અવિજયમાં ચારિત્ર જ નથી એ પ્રમાણે તમને અભિમત છે, તો સુધા અને તૃષાના ઉદયમાં પણ કેવી રીતે તે ચારિત્ર, હોય? એ પ્રમાણેના પર્વનુયોગમાં=પ્રશ્નમાં, નગ્નાલ્યને= દિગંબરને, ગગન જ અવલોકનીય જોવા યોગ્ય થાય.
ટીકાઃ-ગથ પ્રાયો નિતક્ષgછનામપિ સાધૂન શીવકસીતો તથા તદુપિવિધિના તwતીવા ન दोषाय, तर्हि प्रायो जितहीकुत्सानामपि तद्धेतुकर्मजनिततन्निरोधाय केषाञ्चित् संयमत्राणाय धर्मोपकरणधारणं न दोषायेति तुल्यम्।अपि चोक्तोपकरणेन चारित्रप्रशंसयापि महान् गुणो वेषेणैव च પતયાનુપરિમાનામશહૂમવ8, ત- “થH G...” Iરૂદ્દા
ટીકાર્ય - અથ'થી ગ્રંથકાર પૂર્વપક્ષીને કહે છે કે, પ્રાયઃ કરીને જીતી લીધી છે સુધા-તૃષાને જેણે એવા પણ સાધુઓને, જીવતી અશાતાનું ઉદયપણું હોવાથી તેનો ક્ષુધા અને તૃષાનો, ઉદય થયે છતે પણ, શાસ્ત્રોક્ત)વિધિથી (આહારાદિના ગ્રહણ દ્વારા) તેનો-સુધા અને તૃષાનો, પ્રતીકાર દોષ માટે નથી; તો પ્રાયઃ કરીને જીતી લીધી છે
-કુત્સાને જેણે એવા પણ સાધુઓને, તેના હેતુભૂત કર્મથી જનિત કહી-કુત્સાના હેતૃભૂત કર્મથી જનિત, તેના=ી-કુત્સાના નિરોધ માટે કેટલાકને (શીતાદિ પરિત્રાણ દ્વારા કે જીવરક્ષા દ્વારા) સંયમત્રાણ માટે, ધર્મોપકરણનું ધારણ દોષ માટે થતું નથી. એ પ્રમાણે તુલ્ય છે.
ભાવાર્થ તાત્પર્ય એ છે કે, સુધા અને તૃષા જીવને અશાતાના ઉદયથી પેદા થાય છે, તો પણ સામાન્ય સંસારી જીવો તેના પ્રતીકાર માટે જેવો યત્ન કરે છે તેવો યત્ન મુનિ કરતા નથી, તેથી તેઓએ ક્ષુધા અને તૃષા ઉપર કાબુ મેળવી લીધો છે, તેથી તેમના અસંયમનું કારણ સુધા અને તૃષા બનતી નથી. તેમ છતાં પ્રાયઃ એટલા માટે કહેલ છે કે, સુધા-તૃષાનો અતિશય થાય તો સંયમનો નાશ પણ થઈ શકે તેવી સંભાવના રહે છે, પણ તે અતિશયતા પ્રાપ્ત થાય તે પૂર્વની સુધા-તૃષા ઉપર મુનિનો કાબુ હોય છે, તેથી પ્રાયઃ એટલે બહુલતાએ મુનિએ સુધા-તૃષા - જીતી છે તેમ કહેલ છે. તેથી કરીને સુધા-તૃષા અતિશય દશાને પામે તે પહેલાં જ, મુનિ સંયમને વ્યાઘાત ન થાય તે રીતે વિધિપૂર્વક તેનો પ્રતીકાર કરે છે, એ પ્રમાણે પૂર્વપક્ષી કહે તો, ગ્રંથકાર કહે છે કે, તે રીતે જ મુનિએ ફ્રીકત્સા પણ પ્રાયઃ જીતી લીધી છે. આમ છતાં નગ્ન રહેવું એ શિષ્ટપુરુષને લજ્જાસ્પદ હોવાથી, પ્રશસ્ત લજ્જાનો જે ભાવ છે તેને કારણે, અને લોકવિહિત નિંદારૂપ કુત્સાને માટે કેવલ નગ્નતા દૂર કરવા માટે, તેઓ જીર્ણ અને મૂલ્યહીન વસ્ત્રો ધારણ કરે છે. તેથી બહુલતાએ તેઓએ ટ્વી-કુત્સા જીતી લીધી છે તો પણ, ફ્રી હેતુક લજ્જામોહનીય અને કુત્સાહતુક તથા પ્રકારની શરીરની રચનાના કારણભૂત નામકર્મ, કે જેના કારણે નગ્નાવસ્થા એ લોકમાં નિદાનું કારણ બને છે, તેથી સ્વનું પ્રશસ્ત લજજામોહનીયકર્મ અને મુનિથી ભિન્ન એવા શિષ્યલોકનું