________________
स्थणे ‘स्पृहयति' त्याहि ५६न। अध्या।२ विना 'स्पृहेप्प्यं वा'.. छत्याहि सूत्रथी विहित यतुर्थी अनुपपन्न थशे, तेथी પદાધ્યાહાર આવશ્યક છે.
॥ इत्यासत्तिनिरूपणम् ॥
कारिकावली । पदार्थे तत्र तद्वत्ता, योग्यता परिकीर्तिता ॥८३॥
मुक्तावली । योग्यतां निर्वक्ति-पदार्थ इति । एकपदार्थेऽपरपदार्थसम्बन्धो योग्यतेत्यर्थः । तज्ज्ञानाभावाच्च वह्निना सिञ्चतीत्यादौ न शाब्दबोधः । नन्वेतस्या योग्यताया ज्ञानं शाब्दबोधात् प्राक् सर्वत्र न सम्भवति, वाक्यार्थस्याऽपूर्वत्वादिति चेन । तत्तृत्पदार्थस्मरणे सति क्वचित् संशयरूपस्य, क्वचिनिश्चयरूपस्य योग्यताज्ञानस्य सम्भवात् ।
नव्यास्तु-योग्यताज्ञानं न शाब्दबोधहेतुः, वह्निना सिञ्चतीत्यादौ सेके वनिकरणकत्वाभावरूपायोग्यतानिश्चयेन प्रतिबन्धान शाब्दबोधः । तदभावनिश्चयस्य लौकिकसन्निकर्षाजन्यदोषविशेषाजन्यतज्ज्ञानमात्रे प्रतिबन्धकत्वाच्छाब्धबोधं प्रत्यपि प्रतिबन्धकत्वं सिद्धम् । योग्यताज्ञानविलम्बाच्च शाब्दबोधविलम्बो ऽसिद्ध इत्याहुः ॥८२-८३॥ इति योग्यतानिरूपणम् ॥
: विव२९ : २वसीम ‘पदार्थे तत्र तद्वत्ता' या ग्रंथथी '५६ार्थमा રહેલી પદાર્થવત્તાને યોગ્યતા કહેવાય છે.' આ અર્થની પ્રતીતિ થાય છે. પરંતુ સ્વમાં સ્વાધિકરણતા ન હોવાથી એ અર્થ યુક્ત नथी. तेथी ते अंथनो मभिप्राय ४ावे छे - एकपदार्थे... छत्यादि ग्रंथथी - भाशय से छे , ‘पदार्थे ...' त्याह મૂલગ્રંથમાં પ્રથમ તત્ પદ એકપદાર્થપરક છે અને બીજું તત્ પદ અપરપદાર્થપરક છે; તેથી એક પદાર્થમાં અપરપદાર્થનો જે
૧૩૨
