________________
૩૧૮
આકાશદ્રવ્ય-અવગાહના હેતુત્ત્વ. અધર્માસ્તિકાય દ્રવ્યઃ-સ્થિતિ હેતુવ ધર્માસ્તિકાયઃ ગતિ હેતુવ કાળદ્રવ્ય-વતના હેતુવ
વિશ્વમાં એકમાત્ર સંસારી જીવ સિવાયના બધાંચદ્રવ્ય તથા સિદ્ધના જીવેા પેાતાના ગુણધર્મ પ્રમાણે વર્તે છે. અર્થાત તે તે દ્રવ્યે નિયમ પ્રમાણે વર્તે છે. સ*સારી છદ્મસ્થ જીવેા જ એવા છે જે નિયમ પ્રમાણે વતા નથી. તે નિયમમાં નથી. માટે તેમણે નિયમમાં આવવાનું છે, જે માટે સચમની જરૂર છે કે જે સયમની સહાયે જીવ પેાતાના નિયમમાં એટલે કે સ્વરૂપમાં આવી શકે. જીવને સ્વરૂપમાં લાવી આપનાર અર્થાત્ જીવના સ્વર્ગુણ સ્વરૂપની પ્રાપ્તિ કરાવી આપનાર જે ધમ સજ્ઞ વીતરાગ તીર્થકર ભગવતે એ આપણને આપ્યા છે તે પંચાચાર પાલાન ધર્મ છે.
આ ૫'ચાચારને સમજવા માટે પહેલાં તે જીવના જીવવ વિષયક લક્ષણ્ણા જાણવા જોઈશે, જીવના સાચા શુદ્ધ સ્વરૂપના ગુણે! જાણવા જોઈશે અને સાથે લક્ષણને ગુણમાં પિરણમા વનાર આચારનેય જાણવા જોઇશે. તા પ્રથમ લક્ષણ અને તેના ગુણના અભ્યાસ કરીશું.
જ
લક્ષણ : જીવના લક્ષણા એ માત્ર જડ અને ચેતન અજીવ અને જીવને ભેદ પાડવા માટે જ છે. તેથી એ લો! એવાં હાવાં જોઈ એ કે તે એકેન્દ્રિય જીવથી લઈ સજ્ઞિ પ'ચન્દ્રિ જીવેા ચાવતા સિદ્ધ પરમાત્મા સુધીના જીવામાં તે ઘટી શકે અર્થાત્ લાગુ પડી શકે. તેથી જ તે લક્ષણાના
