________________
૩૦૯ આત્માને પિતાની ઉપયોગ–દ્રષ્ટિથી જોવાનું છે. સ્વદર્શન કરવાનું છે. (આલંબનથી સ્વાવલંબનમાં જવાનું છે.) કર્તા જોક્તાભાવ એ ભાવત છે આત્મા કર્તા બૅકતા છે. આત્મા સિવાય બીજા કેઈ પદાર્થ કર્તા–કતા નથી.
પર-પદાર્થના કત–ભકતા અર્થમાં જેટલા શેકાયેલા રહીએ છીએ, તે વખતે “હું” જે કત–ભે કતારૂપ છે તેનું દર્શન કરતાં શીખવું જોઈએ તે સત્યદર્શન થતું જશે. પ્રતિક્ષણે જીવન (સાધુને પણ) કર્તા–કતાભાવ-રાગભાવ ચાલુ છે. કર્તા–કતાભાવ એ જ સંસાર છે. કર્તા–કતા –ભાવના પદાર્થ સંબંધી કાંઈ પણ કરવાનું ન હોય, જે ત્યાં કરવા રહ્યા તો કર્તા–કતાભાવ ચાલુ રહેશે. કર્તા, કતાભાવ એ રાગભાવ-અજ્ઞાનભાવ–મેહભાવ છે.
કેઈ પણ જ્ઞાનીની ખરી પરીક્ષા કયારે ? અશાતા વેદનીચના ઉદય વખતે મન સુધી દુઃખની જરા પણ અસર ન થાય તે તે સાચે જ્ઞાની. - કાયા અને ઈન્દ્રિયે તે તેના સ્વરૂપમાં રહે છે. આપણે મનોયોગ કાયા અને ઈન્દ્રિયોના ઉપયોગમાં રહી રહીને નિર્બળ બની ગયેલ છે. તે | મન એટલે ચૈતન્ય–સ્કુરણ-પ્રતિક્ષણે મતિજ્ઞાનના ઉપ
ગમાં ફરે છે. આયુષ્યને બંધ પણ મનના ભાવ ઉપર ' થાય છે. બીજા કમના બંધ પણ મનના ભાવ ઉપર થાય છે,
આપણી સાધનાનું કેન્દ્ર બનાવવાનું છે આપણું માગને.
જે જીવ પોતાનામાં રહેલા કર્તા–ભકતાભાવનાં દર્શન
