________________
૨૮૮ ભોગ સામગ્રીમાં આત્મબુધિ કરેલ છે તે છે માટે થઈને પિતાના શરીરને અર્થાત્ પિતાની સુખશીલતાને અને પિતાની ભેગસામગ્રીને ત્યાગ કરવાનું છે. યાવત્ ઉપદ્રવ કાળે સાધકે પોતાના દેહનું મમત્વ ઉતારીને સ્વમાં લીન થવાનું છે.
સાધકે સાધનામાર્ગે વિધેયાત્મક નૈગમનય એ સ્વીકારવાને છે કે હું સિધ્ધ સ્વરૂપ છું” અને “હું શરીર છું, તથા ભેગસામગ્રી મારી છે એ નિષેધાત્મક સંસારક્ષેત્રના નગમનયને ત્યાગ કરવાનો છે.
જે વરૂપ, જે વેદના વર્તમાનકાળે હેય નહિ છતાં તેની શકયતા છે, સંભાવના છે તેથી તે શકય સ્વરૂપ યા વેદનનો કે સંભવિત સ્થિતિને ઉપર જણાવ્યા મુજબ નિગમ નય તથા વ્યવહારનય સ્વીકાર કરે છે. જ્યારે વાજસૂત્રનય. સંભાવના અને શકયતાને સ્વીકાર કરતા નથી.
એવંભૂતનય તે Sharp present tenseને એટલે કે તક્ષણે પ્રવર્તતા વર્તમાન પર્યાયને જ કાર્યરૂપે સ્વીકાર કરે છે. જ્યારે રાજસૂત્રનય વર્તમાનકાળના બધાય પ્રગટ પર્યાયને સ્વીકાર કરે છે અને નિગમનય; શકયતા તથા સંભાવનાની અપેક્ષાએ અપ્રગટ પર્યાયને પણ સ્વીકાર કરે છે. ઢેત પદાર્થ કુમથી ક્રિયાત્મક હોય છે. એવંભૂતનય વર્તમાનકાળે જે પર્યાય ક્રિયાત્મક હોય તેને જ માને છે અને સ્વીકારે છે. જુસૂત્રનય વર્તમાનના બધાય પ્રગટ પ્રર્યાને ભલે માને પણ પ્રગટ પર્યાય એકી સાથે ક્રિયાત્મક નથી લેતા.
