________________
૨૮૬
અવસ્થાના નિર્દેશ કરે છે. વ્યવહારમાં જે એવ ભૂતનય છે તે પારમાર્થિક નથી; કેમકે વ્યવહારમાં વ્યવહારિક પૂર્ણ થયેલ દેખાતા કાની પારમાર્થિક પૂર્ણતા નથી. એ કાય વળી તેના પછીના કાર્યનું કારણ બની રહે છે. કાર્યકારણની પરપરા વ્યવહારમાં સતત ચાલુ રહે છે, જ્યાં કાની પરપરા છે ત્યાં કાČસિદ્ધિ નથી, એ અંતિમકા નથી. ત્યાં કૃતકૃત્યતા નથી. અતિમકા તા તે કાર્યને કહેવાય કે જે કર્યા ખાદ કાંઈ કરવાપણું ન હાય, કે થવા પણું યા હાવાપણું ન હેાય. એવી આત્યંતિક અંતિમ ફલશ્રુતિ કૃતકૃત્યતા અર્થાત્ પારમાર્થિ ક કાય સિદ્ધિ કેવલ મે ક્ષમાગ માં જ શકય છે કે જ્યાં મુક્ત થઈ, સિદ્ધ થયા બાદ પછી કાંઈ સિદ્ધ કરવાનું રહેતું નથી એને આગળ કાંઈ કરવાપણુ, થવાપણુ કે હાવાપણું ખાકી ખચતુ નથી. માટે જ પારમાથિક એવ ભૂતનચ માત્ર મેાક્ષમામાં જ ઘટે છે.
જીવનવ્યવહારમાં તે એક વ્યક્તિના એવ ભૂતનય બીજી વ્યક્તિના નૈગમનય પણ હાઈ શકે છે. જેમકે એક વ્યક્તિ ખીજી ખેડૂત વ્યક્તિને કપાસિયા વેચે છે. કપાસિયા વેચનાર વ્યક્તિને તે એના કપાસિયાના પૈસા અતિમ કારૂપ મળી ગયા એટલે એના સંબંધે એને એ એવ ભૂ તનય થયા. જ્યારે કપાસિયા ખરીદનાર ખેડૂતને માટે તે કપાસિયાની ખરીદી એ નૈગમનય થયા કેમકે ખરીદેલા કપાસિયાનું ખીજ રૂપે વાવેતર આદિ આગળનાં કા આકી રહ્યાં.
એ જ પ્રમાણે ચાંદીના સટ્ટામાં સટોડિયાને ચાંદીની ખરીદી અને વેચાણ કરતાં નફાના આંકડા નિશ્ચિત થઇ ગયા; પણ એવ’ભૂતનય અનુસાર વલણ પતે અને નફાની રકમ
