________________
ભ્રષ્ટ થાય છે, તે એ જ પ્રમાણે સારા તાત્વિકને સાત્વિક ગ્રંથાદિના વાચનની સંગીતની ભજન કીર્તન પ્રભુ નામસ્મરણદિન ઉચ્ચારણ, શ્રવણની તથા સારા ચિત્ર, પ્રતિમા આદિના દર્શનની પણ જેનારા ઉપર અસર વર્તે જ, એ માનવું રહે, જે “નકારાત્મક અસરને સ્વીકારીએ તે પછી હકારાત્મક અર્થાત વિધેયાત્મક અસરને પણ સ્વીકારવી જ પડે. કેમકે એ પ્રત્યક્ષ અનુભૂત અને જીવન છે. એ કાંઈ માત્ર શાસ્ત્ર વિધાન નથી. “રાજા ભરથરી” ચિત્રનું ઉદાહરણ આપણી પાસે મોજુદ છે. આ સત્યને આધારે એ સ્વીકારવું જ પડશે કે પરમાત્માની મૂર્તિ સાથે સંબંધમાં આવવાથી દુષ્ટામાં જે પ્રશાંતભાવ ભગવદ્ભાવ લઘુતા–નમ્રતાભાવ. ઉત્પન્ન થાય છે. તે પ્રમાણે કર્મ નિર્જરા પણ થતી હોય છે. તેથી જ ઉપાસકના ઉપાસ્ય પ્રતિના ઉપાસનાભાવનું ફળ પ્રાપ્ત થાય છે.'
ચેક, હુંડી, કરન્સી નેટ, નાણાં ઈત્યાદિ દ્વારા થતા આપણે લેણ દેણને વ્યવહાર એ ધનને સ્થાપના નિક્ષેપે.
શબ્દ અવાજ સાંભળીને આપણે મનથી માનસપટ. ઉપર પિતાની રીતે કલ્પના ચિત્રણ કરીને ચિત્ર ઉપસાવવા
મથીએ છીએ. પરંતુ ફરી ફરી એક સરખું એવું જ ચિત્ર - ઉપસતું નથી. અને તેથી એકાગ્રતા સ્થિરતા આવતી નથી.
જ્યારે ત્રાટક કરવા પૂર્વક મૂર્તિના દર્શન કરવા વડે માનસ, પટ ઉપર જે ચિત્ર ઉપસે છે તે ચિત્ર માનસપટ-મનમાં– ચિત્તમાં સ્મૃતિમાં કંડારાઈ જાય છે. એ સ્થિરતા અને એકાગ્રતા લાવવામાં અદ્ભુત સહાયક છે.
મૃતિ એ સાધન-આલંબન ઉપચાર છે. એ સ્થાપના
