________________
૯૬
જીવ માત્ર જીવન જીવે છે. એના જીવનથી એની માંગ નક્કી થાય છે. માક્ષને ન માનનાર અને ન સમજનાર તથા પરમાત્માને ન માનનાર, ન સ્વીકારનાર કે ન સમજનારની પણ માંગ જો તપાસીશુ' તા જણાશે કે જીવ માત્રની માંગ તા માક્ષની જ છે. પરમાત્મ તત્ત્વની જ છે. કેવુ... આશ્ચય' છે નહિ ! પાતે જીવન જીવતા હાય અને ન માને એનુ જ નામ અજ્ઞાન ! અજ્ઞાનનું આશ્ચર્ય આવું જ હાય !
અજ્ઞાનના અથ અધ્યાત્મક્ષેત્રે ભણ્યા નથી એટલે કે અભણ નિરક્ષર એવા ન થાય. એમ હાત તે આપણા મુનિમહાત્મા સંતા અજ્ઞાની જ ઠરત. તેઓ રેડિયા-ટીવી-ટેલિકાન કે માટર મીકેનિક બની શકે ? આપણે હજુય કદાચ 'ખની શકીએ. અજ્ઞાનના અથ એવેા નથી. અજ્ઞાનના અથ એ છે કે જે જીવન જીવીએ છીએ એનું સ્વરૂપ જાણતાં નથી.
જીવનું લક્ષણ શું ? જ્ઞાન ! જ્ઞાનનું સાચું' સ્વરૂપ શુ? જ્ઞાનની પૂર્ણતા, સ્વાધીનતા, સર્વજ્ઞતા, અવિકારીતા, અખ ડિતતા એ જ્ઞાનનું સાચું સ્વરૂપ છે.
કાપડનું સાચું સ્વરૂપ (મૂલ્ય) શું? કપડું' સીવડાવીએ અને અંગ ઉપર વસ્ર બનીને આવે તે કાપડનું સાચુ' સ્વરૂપ છે. કાઠારમાંના અનાજનું' પણ તે પ્રમાણે સાચું મૂલ્ય મૂલ્ય ત્યારે કે જ્યારે રસેાડામાં જાય, રસાઈ તૈયાર થાય અને આપણે આરોગીએ.
જ્ઞાનનું સાચું સ્વરૂપ છે એ જ જીવની માંગ છે. એવા ચૈા જીવ છે કે જેની માંગ ચૈતન્યતાની સ્ક્રૂતિન સ્વાધીનતાની નિત્યતાની અખંડિતતાની અવિકારીતાની પૂર્ણતાની—સત્યમ્-શિવમ્—સુન્દરમની-નથી ?
