________________
પંચમ આરકની ભીષણ સ્થિતિનું દિગ્દર્શન કરાવતા ભગવાને કહ્યું: “ગૌતમ ! મારા મોક્ષગમનના ત્રણ વર્ષ આઠ મહિના અને પંદર દિવસ બાદ દુષમ” નામનો પાંચમો આરક શરૂ થશે, જેનો કાળ એકવીસ હજાર વર્ષનો હશે. પાંચમા આરાના છેલ્લા દિવસ સુધી મારું ધર્મશાસન ચાલતું રહેશે. પણ પાંચમા આરાની શરૂઆત થતાં જ વર્ણ, ગંધ, રસ, સ્પર્શના ક્ષયથી સાથે-સાથે ધીરે-ધીરે લોકોમાં ધર્મ, શીલ, સત્ય, શાંતિ, સમ્યકત્વ, સદાચાર, બુદ્ધિ, શૌર્ય, પરાક્રમ, ક્ષમા, દાન, વ્રત વગેરેમાં પણ ક્રમિક ઘટાડો થતો જશે અને તેની જગ્યાએ દુર્ગુણોનો સમાવેશ થતો જશે. ગામ સ્મશાન જેવા ભયાનક અને શહેરો પ્રેતોનાં ક્રીડાંગણ જેવાં લાગશે. રાજા લોકો યમરાજ જેવા દુઃખદાયક અને નાગરિક સેવકો જેવા ભીરુ હશે. ચારે બાજુ “મસ્યરાજ્ય'ની બોલબાલા હશે, એટલે કે પોતાનાથી નાનાને પૂરો કરવાની પ્રથા વ્યાપ્ત થઈ જશે. અધિકારીઓમાં લૂંટવા-ખાવાની પ્રવૃત્તિનો વિકાસ થશે અને બધી જગ્યાએ અવ્યવસ્થાનું રાજ્ય હશે. બધાં રાષ્ટ્રો ને દેશોની સ્થિતિ ડામાડોળ થઈ જશે. ગૃહકંકાસ સામાન્ય વાત જઈ જશે, આત્મીયજનોમાં પણ પરસ્પર અવિશ્વાસની ભાવના ઘર કરી લેશે. લોકો એકબીજા સાથે ઉપકાર અને સહયોગના બદલે ષ ને દુશ્મનીનો વ્યવહાર કરશે. લોકોમાં ગુરુજનો પ્રત્યે શ્રદ્ધા-ભકિતને બદલે અનાદર અને અપમાનની ભાવના ઉછરશે. ગુરુ પણ જ્ઞાન અને ધર્મઉપદેશને બદલે શિષ્યોમાં પોતાના અસંતુલિત વ્યવહારથી સ્વછંદતા અને આત્મપ્રશંસાની ભાવના જગાવશે; જેથી ધાર્મિક કાર્યોમાં પણ પ્રદર્શનની ભાવનાનો સમાવેશ થશે. પિતા-પુત્રમાં સ્નેહને બદલે તિરસ્કારની ભાવના જોવા મળશે. સ્ત્રીઓમાં શરમ(લાજ)ની ઊણપ હશે, તેની જગ્યાએ ઠઠ્ઠા-મશ્કરી, વિલાસ-કટાક્ષ અને વાચાળતા રુચિ વધશે. આથી દેવ-દર્શન ફક્ત વાતો સુધી જ મર્યાદિત થઈ જશે.”
પાંચમો આરક પૂરો થતાં-થતાં સાધુ-સાધ્વી, શ્રાવક-શ્રાવિકારૂપી ચતુર્વિધ ધર્મસંઘ લગભગ લુપ્ત થઈ જશે. પાંચમા આરાના અંતમાં દુપ્રસહ આચાર્ય, ફલ્યુશ્રી સાધ્વી, નાંગિલ શ્રાવક અને સત્યશ્રી શ્રાવિકા - આ ચારેયનો ચતુર્વિધ સંઘ બાકી રહેશે. ભારત દેશના અંતિમ રાજા વિમલવાહન અને મંત્રી સુમુખ હશે. મનુષ્યનું શરીર બે હાથની ઊંચાઈવાળું અને આયુષ્ય વીસ વર્ષનું હશે. મોટામાં મોટું તપ બેલા(છ) (ષષ્ઠભક્ત) હશે. આચાર્ય દુઃપ્રસહ છેલ્લા સમય સુધી ચતુર્વિધ સંઘને પ્રતિબોધ આપતા | જન ધર્મનો મૌલિક ઇતિહાસ 96969696969696969696969696969696) ૩૫]