________________
(ભગવાન મહાવીરના પૂર્વભવો) જેનશાસ્ત્રો પ્રમાણે પ્રત્યેક આત્મા પરમાત્મા બનવાની યોગ્યતા રાખે છે અને વિશિષ્ટ સાધનાના માધ્યમે એના તીર્થકર અથવા ભગવાનના રૂપમાં ઉત્તર-જન્મ થાય છે. પરંતુ ઈશ્વર કર્મમુક્ત હોવાને લીધે ફરી મનુષ્ય રૂપે અવતાર ધારણ કરતા નથી, જન્મ લેતા નથી, નીચે ઊતરતા નથી. મનુષ્ય સત્કર્મ વડે ભગવાન બની શકે છે. આ રીતે નરનું નારાયણ થવું અર્થાત્ ઉપર ચઢવું ઉતાર છે. આથી જૈન ધર્મ અવતારવાદી નહિ, ઉતારવાદી છે. ભગવાન મહાવીરના જીવે નયસારના ભવમાં સત્કર્મનું બીજ રોપી એનું ક્રમશઃ સિંચન કરતા રહી તીર્થકરપદ સુધીની સફર - યાત્રા કરી.
એકદા પ્રતિષ્ઠાનપુરના ગ્રામચિંતક નયસાર જંગલમાં લાકડાંઓ લેવા માટે ગયો હતો. બપોરે તે ખાવા માટે બેઠો જ હતો કે એને એક તપસ્વી મુનિ દેખાયા, જે એમનો રસ્તો ભૂલીને આ તરફ નીકળી આવ્યા હતા. એણે ભૂખ્યા-તરસ્યા એ મુનિને ભાવપૂર્વક નિર્દોષ આહાર-પાણી આપ્યા અને એમને સાચો માર્ગ બતાવ્યો. મુનિએ પણ નયસારને ધર્મઉપદેશ આપ્યો અને આત્મોત્થાનનો માર્ગ દેખાડ્યો, પરિણામે નયસારને સમ્યક્ત્વની પ્રાપ્તિ થઈ અને એણે સંસાર સંકેલી લીધો.
બીજા ભવમાં તે સૌધર્મકલ્પમાં દેવ થયો અને ત્રીજા ભવમાં તે રાજા ભરતનો પુત્ર મરીચિ રૂપે પેદા થયો. ચોથા ભવમાં બ્રહ્મલોકમાં દેવ, પાંચમામાં કૌશિંક બ્રાહ્મણ, છઠ્ઠામાં પુષ્યમિત્ર બ્રાહ્મણ, સાતમામાં સૌધર્મ દેવ, આઠમામાં અગ્નિદ્યોત, નવમા ભવમાં દ્વિતીયકલ્પનો દેવ, દસમામાં અગ્નિભૂતિ બ્રાહ્મણ, અગિયારમામાં સનત્કુમાર દેવ, બારમા ભવમાં ભારદ્વાજ, તેરમા ભવમાં મહેન્દ્રકલ્પનો દેવ, ચૌદમામાં સ્થાવર બ્રાહ્મણ, પંદરમા ભવમાં બ્રહ્મકલ્પનો દેવ, સોળમા ભવમાં યુવરાજ વિશાખભૂતિનો પુત્ર વિશ્વભૂતિ, સત્તરમામા મહાશુક્ર દેવ અને અઢારમામાં ત્રિપૃષ્ટ વાસુદેવના રૂપમાં જન્મ ધારણ કર્યો. ત્રિપૃષ્ટના ભવમાં નિકાચિત કર્મબંધના ફળસ્વરૂપ ઓગણીસમા ભવમાં સપ્તમ નરકમાં નેરઇયા રૂપે ઉત્પન્ન થયો. વીસમા ભવમાં સિંહ તેમજ એકવીસમામાં ચતુર્થ નરકમાં જન્મ લીધો. બાવીસમા ભવમાં પ્રિયમિત્ર (પોટ્ટિલ) ચક્રવર્તી, તેવીસમા ભવમાં મહાશુક્રકલ્પમાં દેવ તથા ચોવીસમા ભવમાં-નંદનરાજાના ભવમાં તીર્થકર ગોત્રનો બંધ કર્યો. પચીસમા ભવમાં ભગવાન પ્રાણત સ્વર્ગના પુષ્પોત્તર વિમાનમાં દેવરૂપે ઉત્પન્ન થયા. | જૈન ધર્મનો મૌલિક ઇતિહાસ 96969696969696969696969699927 ૨૮૯ ]