________________
પર્વતે આ બધો જ વૃત્તાંત પોતાની માતાને સંભળાવ્યો, તો માતાએ દઢપૂર્વક કહ્યું કે - “નારદને તારા પિતા સમ્યફ શિક્ષાર્થી સમજતા હતા, માટે નારદની વાત જ સાચી હોવી જોઈએ. પર્વત કોઈ પણ સંજોગમાં હાર માનવા તૈયાર ન હતો. છેલ્લે પર્વતની માતા મહારાજ વસુ પાસે ગઈ અને નારદ-પર્વત વચ્ચેના વિવાદની વાત જણાવી. વસુને અજેર્યષ્ટવ્યનો ઉપાધ્યાય દ્વારા બતાવેલો અર્થ પૂછ્યો. રાજાએ નારદના અર્થને જ સંમતિ આપી, તો પર્વતની માતા વ્યથિત અને ચિંતાતુર બની. એણે વસુને કહ્યું : તારા આ નિર્ણયથી મારા પુત્રનો તો સર્વનાશ થઈ જશે. એના કરતાં સારું છે કે પહેલાં હું જ મારા પ્રાણ ત્યાગી દઉં.” એમ કહી તે આત્મહત્યાનો પ્રયાસ કરવા લાગી. આ જોઈ રાજાએ પર્વતની તરફેણમાં નિર્ણય આપવાનું વચન આપ્યું.
બીજા દિવસે વિશાળ જનમેદની એકઠી થઈ. રાજા વસુ એના અધ્ધર દેખાતા સિંહાસન પર બિરાજ્યા, પછી નારદ ને પર્વતે પોત-પોતાની વાત એમની સમક્ષ રજૂ કરી. વાસ્તવિક હકીકત જાણવા છતાં પણ રાજાએ ગુરુમાતા અને ગુરુપુત્રની તરફેણમાં નિર્ણય આપ્યો કે - અજૈર્યષ્ટવ્યમ્ અનુસાર યજ્ઞમાં બકરાનો ઉપયોગ કરવો જોઈએ અર્થાત્ યજ્ઞમાં બકરાની બલિ ચઢાવવી જોઈએ.” રાજા જાણતા છતાં, અસત્યનો પક્ષ લેવાના લીધે એમનું સિંહાસન સત્ય-સમર્થક દેવતાઓએ ઠોકર મારતા પૃથ્વી પર આવી પડ્યું. તેઓ “ઉપરિચરથી “સ્થળચર' થઈ ગયા. પ્રામાણિકતાને જોઈને પણ મૂઢતાવશ એમણે પર્વતના જ કથનને ખરું ઠરાવ્યું, પરિણામે અદેશ્ય શક્તિઓ દ્વારા વસુને રસાતળ(પાતાળ)માં ધકેલી દેવાયો. અધર્મપૂર્ણ અસત્ય-પક્ષનું સમર્થન કરવાને લીધે એને નરકમાં જવું પડ્યું. નારદ તો દેવલોકમાં ચાલ્યા ગયા, પણ પર્વતે કાલાન્તરમાં રાજા સગરના શત્રુ મહાકાળ નામના દેવતાની સહાયથી યજ્ઞમાં પશુબલિને વૈધ (આપવાયોગ્ય) બતાવી એનો સૂત્રપાત કર્યો.
( મહાભારતમાં વસુનું ઉપાખ્યાન ) - પ્રાચીન સમયમાં ઋષિ-મહર્ષિ, રાજા-મહારાજા “અજ' અર્થાત્ નૈવાર્ષિકયવ, બૃત અને વન્ય ઔષધિઓથી યજ્ઞ કરતા હતા. એ સમયે યજ્ઞમાં પશુબલિનું કોઈ જ સ્થાન ન હતું. યજ્ઞોમાં પશુબલિને ગહિત, પાપપૂર્ણ અને ઘોર નિંદનીય ગણવામાં આવતું હતું. એ મહાભારતમાં | જૈન ધર્મનો મૌલિક ઇતિહાસ 969696969696969696969696969696969 ૧૦૦