________________
જૈન દૃષ્ટિએ ક
।
આબરૂ જશે, અપકીતિ કે અપયશ થશે, લેકે વાંકુ' ખેલશે, એ
ભય તે અપયશભય (૭). ૬. દુગ છા—દુ ધને સૂંઘતાં નાક મચકોડવું, રસ્તા પર કોઇ ડુગેલ હાય કે ખરાબ વાસ આવતી હૈાય ત્યારે નાક મરડી થુંકવું તે જુગુપ્સા નામના નાકષાય.
આ છએ નાકષાયને ‘હાસ્યષક’ પણ કહેવામાં આવે છે. ‘હાસ્યષક’ શબ્દ ઉપરના હાસ્યથી માંડીને છએ નાકષાયના સમુ. યવાચક શબ્દ છે.
૧૩૦
નવ નાકષાયમાં ત્રણ વેઢ આવે છે. વેદ એટલે કામ. કામદેવ પુષ્પધન્વા. બહુ આકરા છે. એના ઉય થાય ત્યારે પ્રાણી તદ્ન પરવશ બની જાય છે, એને કામ સિવાય બીજું સૂઝતું નથી, એનામાં વિવેક કે મર્યાદા એછાં થતાં જાય છે અને ઘણીવાર એ પ્રાણી તદ્ન પરાધીન બની જાય છે. વેદના ઉદ્દય વખતે પ્રાણી ભારે તીવ્ર કર્મો બાંધી લે છે, ભારે ચીકણા રસ જમાવતા જાય છે અને તદ્ન અવશ ખની જાત પરના કાબૂ વધતાઓછો ખાઇ એસે છે. જુવાનીને દિવાની કહેવામાં આવે છે. એ વેદના ત્રણ પ્રકાર છે—પુરુષવેદ, સ્ત્રીવેદ, નપુ ́સકવેદ.
૧. પુરુષવેદ—સ્ત્રી સાથે વિષયસેવનની ઇચ્છા થાય, વિષય સેવન થાય, સ્પેન સુખનો અનુભવ કે વિચાર થાય, આલિંગન સેવન થાય અને મનમાં સ્ત્રીનાં સ્પર્શન, આલિંગન, લેટનના વિચારે આવ્યા કરે તેને ‘પુરુષવેદ' કહેવાય છે. શ્લેષ્મના જોરથી જેમ ખટાશ ભાવે તેમ પુરુષવેદના જોરથી શ્રીભાગ ગમે. આ પુરુષવેદને તરખ લાના અગ્નિ સાથે સરખાવી શકાય. એના ભડકા માટા થાય, સ્પર્શનાર્ત્તિથી એ વધારે ચેતવાય. એને સેવનની ઉતાવળ પણ બહુ થાય. પણ સેવન કર્યો પછી એ અગ્નિ તુરત શમી જાય.
૨. સ્ત્રીવેદ—ખી વેદના પ્રકાર સ્ત્રીવેદ કહેવાય છે. સ્ત્રીને સ્પન, વિષયભાગની ઇચ્છા થાય, પુરુષ સાથે સંયાગ કરવાનું મન થાય ત્યાંથી માંડીને વિષયસેવન, ભાગ, ચાળાચૂંથણા, વગેરે સ્ત્રી
