________________
[૬] .
મહાવીઓ
માતાના ગર્ભનું હરણ એ ઈંદ્રને સ્વેચ્છાચાર નહે. કર્મ અને તેના વિપાક અથવા કાર્યકારણની શૃંખલાને જ એક અકેડે માત્ર હતે.
ચક્રવતીઓ અને તીર્થકર જેવા પ્રતાપી પુરુષની માતાઓ જ જે સ્વપ્ન નીહાળી શકે તે સ્વપ્ન જોઈને રેમરોમમાં હર્ષ પામેલી દેવાનંદાને એ આખી મનોરથની સૃષ્ટિ વિલય પામતી જોયા પછી કે કારમો આઘાત થયે હશે ? માતા દેવાનંદા જે કઠણ હૈયાનાં ન હોત તે કદાચ એ આઘાતને લીધે વિહવળ. બની ગયાં હેત. પણ આખરે પોતાના સંચિતને જ દોષ દઈને એ બેસી રહ્યાં. માતા દેવાનંદાએ બહુ વલેપાત નથી કર્યો. પુત્રને બદલે પુત્રી અવતરી ત્યારે પણ એમણે સતિષ અને તૃપ્તિ જ માણી છે.
દેવાનંદા માતા જે આટલું જાણી શક્યા હેત કે ક્ષત્રિયકુંડ ગ્રામના સિદ્ધાર્થ ક્ષત્રીયને ત્યાં જે પુત્રને જન્મ થયે છે તે વસ્તુતઃ પિતાને જ બાળ છે તે કેઈક દિવસે આઘે ઊભા રહીને પણ એ પિતાના મટી ગયેલા બાળનું મોં જોઈ શકત-ગૌરવથી પિતાના અંતરને ભરી દઈ શક્ત.
પણ ક્ષત્રિયકુંડ અને બ્રાહ્મણકુંડ પાસે પાસે હોવા છતાં, ભગવાન મહાવીરના જન્મસવથી માંડી દીક્ષા મહત્સવ સુધીના અનેક પ્રસંગેમાં કાંઈ દેવાનંદા માતા પ્રેક્ષક તરીકે આવ્યાં હોય એમ નથી લાગતું. ગામમાં જ્યારે વર્ધમાનકુંવરને અથવા તે મહા
