________________
: ૨૦ :
મહાદેવીઓની પડખે ઉભવાને ભાગ્યશાળી થએલી આ બન્ને શ્રમયુગની નારીઓ યુગ-સંગીતમાં વિસંવાદી સુર ભરી, મૂળ ગીતને મધુર તેમ ભાવવાહી બનાવે છે એ જ એની સાર્થકતા છે.
શમણુયુગના આરંભમાં અમાવાસ્યા જેવા અંધારપટ ઉપર જે બે સમર્થ ક્ષત્રીયકુમારએ ત્યાગ-આત્મસમર્પણ અને વિશ્વમૈત્રીનાં પ્રકાશકિરણ પાથર્યા તેઓ તે વિશ્વવંદ્ય છે જ અને રહેવાના, ૫ણ જે મહાદેવીઓએ સંસારમાં રહીને કે ત્યાગમય જીવન અંગીકાર કરીને સંયમ-વિરાગની શાશ્વતી સુવાસ રેલાવી તેઓ ૫ણ આપણી ભક્તિ, શ્રદ્ધા અને વંદનને યોગ્ય છે. એમને ઉદ્દેશીને આપણે અત્યારે માત્ર આટલું જ કહી શકીએ –
મનુની ફૂલવેલીએ મહેરેલી માતૃમંજરી નમે તે મહાદેવી ત્યાગમૂત્તિ તપસ્વિની !